3-4 mavzu: Elektrokimyoviy taxlil usullari va turlari. Konduktometrik va kolorometriya taxlil usullari. Reja

POLYAROGRAFIYA-Malumki eritmalarni elektr oliz jarayonida tok kuchini o`lchashda elektr olitik klyemalardagi kuchlanish ham o`zgarib noldan tanlangan qiymatgacha o`zgaradi. Ushbu holatda tok kuchi klenmadan o`tgan xamma kuchlanishlarni qiymatlarini nazorat qilish va uni voltamermetriya deyiladi. Ma`lum sabablarga ko`ra qoidaga ko`riladigan elektr analitik aniqlashni indikator sifatida suyuq simob elektrodini foydalanish bilan voltamermetriya usuli polyarografiya usuli deb yuritila boshlandi. Polyarografik analiz o`tkazish uchun ikki elektroddan iborat bo`lgan zanjir. Ulardan birining yuzasi ikkinchisiga qaraganda bir necha bor katta va ularga tashqi manba`dan potyensiallar farqi bilan tok beriladi. Potyensiallar farqini noldan 2 gacha va 2 dan 3 voltgacha bir tekis o`zgartiriladi va zanjirdan o`tgan tok kuchlanishi bilan bog’`liqligi asosida tegishli chiziq tuziladi.
Elektrodlordagi potyensiallar ayirmasi ∆YE=YEa-YEk tashqi manbadan qo`yilgan kuchlanish YE ga tengdir. Potyensiallar ayirmasi tokni manbadan berilgan teng bo`lgani uchun YE<sub>∆</sub>=const, ya`ni o`zgarmas bo`ladi. YE_k=-YE.Shunday qilib koordinata sistemasidagi tok kuchi bilan potensiallar ayirmasi jarayonlarni o`zgarish tezligi xarakterlaydi.
POTENSIOMETRIK USUL- Potensiometriya analiz usuli elektro kimyoviy klenmadagi elektr yurituvchi kuch bilan analiz qilinayotgan etirmadagi aniqlanayotgan moddaning konsentrasiyasi bog’`liqligi tekshiriladi. Ideal holatda bunday bog’`liqlik Nernst tenglamasi bilan yoziladi
YE=YE<sup>1</sup>+ө/n lga
Bu yerda YE-yacheykadagi elektr yurituvchi kuch(zanjirdagi)
YE<sup>1</sup> –shu temperaturadagi o`zgarmas kattalik;
Ө-2,3 RT/F R-gazning o`zgarmas kattaligi, T-absolyut tyempyeratura,
G`-faraz konstantasi 96500. n-elektonlar soni qabul qilinayotganlari (+) yoki berilayotgan (-) bir Molekula analiz qilinayotgan modda uchun. a- aniqlanayotgan moddaning faolligi(ionning).
Potensiometrik yacheyka 2 ta elektroddan iborat bo`lib, ulardan biri to`g`ri potensialga yoki kosvenko aniqlanayotgan moddaning konsentrasiyasini bog’`liq bo`lib indikatorli elektron deb ataladi. Ikkinchi elektrod esa indekatorli elektrodni potensialini o`lchaydi va solishtirma elektrod deb ataladi. Ionlar konsentrasiyasidan to`g`ridan to`g`ri elektronlarning potensiyaligi bog’`liq bo`lsa, ushbu elektrodni potensial aniqlovchi deb ataladi. Tuz ko`priklari KCl dan tashqari KNO₃, NH₄, NO₃ , RbCl moddalarini xam elektrolit sifatida ishlatish mumkin.


Takrorlash uchun savollar
1. Konduktrometriya usulida eritmaning elektr o`tkazuvchanligi elektr oliz vaqti bog’`liqligi.
2. Kulonometrik analiz elektr okimyoviy usullar guruhiga tegishli bo`lib, aniq analiz usuli hisoblang.
3. Potyensiometriya analiz usuli elektr okimyoviy klenmadagi elektr yurituvchi kuch bilan analiz qilinayotgan etirmadagi aniqlanayotgan moddaning konsentrasiyasi bog’`liqligi tushuntiring.