3. Аҳамияти пайванди кимиёвӣ

Истифодаи алканҳо

Алканҳо васеъ истифода мешаванд. Метан дар ҳаёти ҳаррӯза ҳамчун сӯзишвории арзон истифода мешавад, вале муҳимтар аз ҳама, он пурарзиштарин ашёи хоми кимиёвӣ мебошад. Метан барои истеҳсоли дуд истифода мешавад, ки он ҳамчун пуркунандаи резинӣ дар истеҳсоли шина истифода мешавад:

Дуда сиёҳии дег

Аз метан ацетилен, хлорометан ба даст оварда мешавад:

Ацетилен

Трихлорметан (хлороформ)

Дар натиҷаи табдил ёфтани метан, ки ҳангоми дар ҳарорати баланд аз болои катализатори никел гузаштани омехтаи метан ва буғ ба амал меояд, гази синтезӣ ҳосил мешавад, ки омехтаи оксиди карбон () ва гидроген мебошад:

Гази синтез барои истеҳсоли бензини синтетикӣ бо роҳи реаксияи Фишер-Тропш, инчунин метанол, формальдегид (дар ҳузури катализаторҳои мувофиқ) истифода мешавад:

метанол

Формальдегид

Водороде, ки дар натичаи табдил ёфтани метан ба вучуд меояд, барои синтез кардани аммиак истифода мешавад, ки баъд аз он барои хосил кардани кислотаи нитрат ва истехсоли нурихо истифода мешавад.

Этан ва пропан барои истехсоли этилен ва пропилен, ки барои истехсоли полиэтилен ва полипропилен хамчун мономер истифода мешаванд:


Дар ҳаёти ҳаррӯза гази моеъ истифода мешавад, ки омехтаи пропан-бутан мебошад. Кислотаи сиркоӣ аз бутан тавассути оксидшавии каталитикии он ба даст меояд. Хангоми дегидрогенизатсияи бутан ва -метилбутан бутадиен ва изопрен ба даст оварда мешаванд, ки дар истехсоли каучуки синтетики хамчун мономер истифода мешаванд.

Дар вакти коркарди нефть алканхои моеъ ба даст оварда мешаванд, ки онхо хамчун сузишворй (бензин, керосин, дизели ва сузишвории мотор ва гайра), инчунин барои саноати химия ашьёи хоми пуркимат истифода мешаванд.

Мухтасар дар бораи асосй

Сарчашмаҳои асосии табиии алканҳо нафт ва гази табиӣ мебошанд.

Инчунин усулҳои гуногуни синтетикӣ барои ба даст овардани алканҳо мавҷуданд.
Алканхо хамчун сузишворй ва ашьёи хоми пуркимати саноати химия васеъ истифода мешаванд.

Адабиётҳо

1. Фигуровский Н.А. Кимиёи таърихии "Просвешщение" -1979.

2. Соловьев Ю.И.Кимиёи таърихӣ-М. Просвещения 1978.
3. Азимов А. Краткая кимиёи таърихӣ - М. Мир 1983.
4. Насимов А.М. Таърихи кимиё - С. СамМУ, 2004
Ихтиёрӣ
1. Третяков Ю.Д. ва дигарон. Кимиё ва савременност-М., Просвещениение 1985.
2. Яровинская Т.С. - Кимиё. Как она начиналас - Тошкент, Муаллим, 1988.
Сомонаҳо аз таърихи кимиё.