3-amaliy ish Maʼlumotlardan foydalanishni mantiqiy nazorati Mantiqiy ruxsat

3-amaliy ish

Maʼlumotlardan foydalanishni mantiqiy nazorati

Mantiqiy ruxsat – bu shaxsiy kompyuterga, kompyuter tarmoqlariga va ularda saqlanuvchi axborotlarga ruxsatsiz kirish, foydalanishdan himoyani ta’minlovchi choralar kompleksidir.

Ruxsatni mantiqiy nazoratida autentifikatsiya usullariga quyidagilar kiradi:

1. 
   Login va parol
   
2. 
   Raqamli sertifikatlar
   
3. 
   Biometrik parametrlar orqali autentifikatsiya
   
4. 
   Bir martali parollar generatori (One Time Password)
   
5. 
   Kontaktlar va kontaktsiz smart-kartalar
   
6. 
   Ikki faktorli autentifikatsiya
   

1-topshiriq. Yuqorida keltirilgan autentifikatsiya usullarining afzallik va kamchiliklarini jadval ko’rinishida ifodalang va risk darajasini baholang. Risk darajasi: YUQORI, O’RTACHA va PAST bo’lishi mumkin. Risk darajasini bahoalagandan so’ng, uni nimaga shunday baholaganingizni tavsiflab o’ting.

Autentifikatsiya usuli	Risk	Afzallik va kamchiliklari
Login va parol	Risk darajasi: YUQORI Login va parol noto’g’ri foydalanishda va himoyalanishda o’girlanishi mumkin	Ustunliklari: Qo’llanislishi oson …. Kamchiliklari: Parol terib ko’rlib topilishi mumkin ….
Raqamli sertifikatlar	…	…
…	…	…

2-topshiriq. Ilova qilingan variantlar bo’yicha ruxsatlar matritsasini quring. Ruxsat matritsasining bir qismiga misol quyida keltirilgan:

	Fayl	Dastur	Aloqa chizig’i	Relyatsion jadval
Foydalanuvchi 1	orw tizimli konsol	e	rw 8:00 dan 18:00 gacha
Foydalanuvchi 2				a

• 
  o – ruxsat huquqini boshqa foydalanuvchiga berish
  
• 
  r - o’qish
  
• 
  w – yozish
  
• 
  e – bajarish
  
• 
  a – axborot qo’shish
  

3-topshiriq. Ruxsatni alohida fayl uchun yopish quyidagi ketma-ketlikda malga oshiriladi. Ruxsat cheklash uchun faylining xususiyatlariga (Свойства) kiriladi. Ochilgan oynada Xavfszilik bo’limiga o’tiladi va u yerdan ruxsatni alohida foydalanuvchi uchun cheklash maqsadida Qo’shimcha (Дополнительно) tugmasi bosiladi.

Ochilgan oynada quyidagi ko’rinishda bo’lib, foydalanuvchiga ruxsatga taqiq qo’yish uchun Qo’shish (Добавить) tugmasi bosiladi hamda sub’ekt tanlanadi.

Sub’ekt deganda foydalanuvchi tushuniladi. Ochilgan oynada Qo’shimcha (Дополнительно) tugmasi bosiladi va Qidiruv tugmasi bosilib, taqiq qo’yilishi kerak bo’lgan foydalanuvchi tanlanadi va OK tugmasi bosiladi.