3-Amaliy mashg‘ilot

Uning arxitekturasi

Transport telematik tizimlarining arxitekturasi ITSni tashkil etishning asosiy tamoyillarini va uning tarkibiy qismlarining bir-biri bilan va tashqi muhit bilan aloqasini, shuningdek ularni ishlab chiqish, amalga oshirish va foydalanish samaradorligini baholash tamoyillari va ko'rsatmalarini belgilaydi. ITS arxitekturasi

- bu mijozning individual ehtiyojlari va talab qilinadigan foydalanuvchi xizmatlarini
hisobga olgan holda dizaynga ko'p mezonli yondashuvlarni taklif qilish mumkin bo'lgan o'ziga xos ramka tuzilmasi. Hozirgi vaqtda ITS arxitekturasini yaratishda ikkita asosiy yondashuv keng qo'llaniladi:




Rasim. 3. Transport telematikasining asosiy texnologik komponentlari




Rasim. 4. AQShning ITS jismoniy arxitekturasi


ITS standartlari
Rasim. 5. ITS arxitekturasining asosiy tarkibiy qismlarining o'zaro ta'siri

AQSh (AQSh Milliy ITS Architecture) va Yevropada (The European ITS Framework Architecture) ishlab chiqilgan.

Amerika milliy ITS arxitekturasi

Amerikada milliy ITS arxitekturasi 1993 yildan 1996 yilgacha ishlab chiqilgan va 1991 yildagi Intermodal transport samaradorligi to'g'risidagi qonunda ko'rsatilgan ehtiyojlarga asoslangan. ITSni rejalashtirish, aniqlash va integratsiyalashning umumiy modelini taqdim etuvchi taklif etilayotgan arxitektura Qo'shma Shtatlardagi shahar, shaharlararo va qishloqlarda 20 yil davomida ITSni ishlab chiqish va joriy etishni qo'llab-quvvatlash uchun ishlab chiqilgan. 1996 yildagi birinchi versiyadan beri arxitektura doimiy ravishda takomillashtirildi va 2003 yil oxirida uning beshinchi modifikatsiyasi paydo bo'ldi, bu bugungi kungacha dolzarb bo'lib qolmoqda.

ITS arxitekturasini amaliy qo'llash ham davlat, ham tijorat tuzilmalariga qaratilgan maxsus o'quv dasturi bilan qo'llab-quvvatlanadi.
ITS arxitekturasi uchta darajani o'z ichiga oladi: ikkita texnik (transport va aloqa) va tashkiliy. Texnik darajalar tizimning tegishli tarkibiy qismlarini o'z ichiga oladi va tashkiliy daraja ularni qo'llab-quvvatlash va o'zaro ta'sirini ta'minlaydi.

4. 
   rasmda ITSning jismoniy arxitekturasi yuqori darajadagi tizim nuqtai nazaridan ko'rsatilgan, u arxitekturaning transport va aloqa qatlamlarini o'z ichiga oladi.
   

Transport qatlami to'rtta sinfga taqsimlangan 22 ta o'zaro bog'liq quyi tizimlarni o'z ichiga oladi: yo'lovchilar, boshqaruv markazlari, transport vositalari va yo'llar. Aloqa qatlami quyi tizimlar orasidagi aloqalarni ko'rsatadi. Quyi tizimlarning har biri turli quyi tizimlarning bir xil tarkibiy qismlarini ITS ehtiyojlari va xizmatlarini hisobga olgan holda mustaqil ravishda amalga oshirilishi mumkin bo'lgan guruhlarga birlashtirgan uskunalar paketlariga (Uskuna paketlari) kiradi.

Butun tizimning funksionalligi diagrammalar shaklida taqdim etilgan tizimdagi ma'lumotlar oqimlarini o'z ichiga olgan ITSning mantiqiy arxitekturasini ishlab chiqish bilan belgilanadi. Milliy ITS arxitekturasining asosiy tarkibiy qismlarining o'zaro ta'siri rasmda ko'rsatilgan.
Arxitekturaning barcha tarkibiy qismlarining axborot o'zaro ta'siri NTCIP (ITS protokoli uchun milliy transport kommunikatsiyalari) milliy standartlari bilan tartibga solinadigan axborot interfeyslari orqali tavsiflanadi. Maxsus mintaqaviy ITS arxitekturasini ishlab chiqish maxsus ishlab chiqilgan qo'llanmada tasvirlangan [6].