3-amaliy mashg’ulot eritmalar. Dispers sistemalar va kolloid sistemalar
Download 2.82 Mb. Pdf ko'rish
|
3-AMALIY MASHG\'ULOT. (TIBBIY VA BIOLOGIK KIMYO)
- Bu sahifa navigatsiya:
- ERITMA KONSENTRASIYASI
- To’yingan eritma
- Konsentrlangan eritma
- Suyultirilgan eritma
- FOIZLI (%) ERITMA TAYYORLASH.
|
3-AMALIY MASHG’ULOT ERITMALAR .DISPERS SISTEMALAR VA KOLLOID SISTEMALAR. DOTS. MIRZAYEVA.D.A. • ERITMАLАR – ikki yoki undаn оrtiq kоmpоnеntdаn ibоrаt bo„lgаn gоmоgеn sistеmаlаrdir. Eritmаlаr аgrеgаt hоlаtigа qаrаb qаttiq, suyuq, gаzsimоn hоlаtlаrdа bo’lаdi. Eritmаlаr ichidа аsоsаn suyuq eritmаlаr kаttа аhаmiyatgа egаdir. Suyuq eritmаlаrdаn аyniqsа, suvli eritmаlаr ko’plаb sоhаlаrdа qo’llаnilаdi. Eritmаlаrning hоsil bo’lishini fizikаviy vа kimyoviy nаzаriyalаr оrqаli tushuntirilаdi. • ERITMA KONSENTRASIYASI • Eritma konsentrasiyasi maqsadga qarab, eritmalar konsentratsiyasini tavsiflash uchun turli xil fizik miqdorlar qo’llaniladi. • To’yinmagan eritma- erigan moddaning konsentratsiyasi toʻyingan eritmadagiga qaraganda kamroq boʻlgan va berilgan sharoitda uning bir oz koʻproq qismi eritilishi mumkin boʻlgan eritma. • To’yingan eritma - berilgan sharoitda erigan moddaning maksimal konsentratsiyasiga erishgan va endi erimaydigan eritma. Berilgan moddaning cho’kmasi eritmadagi modda bilan muvozanatda bo’ladi. • O’ta to’yingan eritma- berilgan sharoitda to’yingan eritmaga qaraganda ko’proq erigan bo’lgan eritma, moddaning ortiqcha qismi osongina cho’kadi. Odatda, yuqori haroratda to’yingan eritmani sovutish orqali o’ta to’yingan eritma olinadi (o’ta to’yingan). • Konsentrlangan eritma - kichik miqdorda erigan moddani o’z ichiga olgan suyultirilgan eritmadan farqli o’laroq, erigan moddaning yuqori miqdori bo’lgan eritma. Eritmalarning konsentrlangan va suyultirilganga bo’linishi to’yingan va to’yinmaganlarga bo’linish bilan bog’liq emas. Shunday qilib, kumush xloridning to’yingan 0,0000134 eritmasi juda suyultirilgan va kaliy bromidning 4 eritmasi juda konsentrlangan bo’lib, to’yingan emas. • Suyultirilgan eritma- erigan moddalar miqdori past bo’lgan eritma. E’tibor bering, suyultirilgan eritma har doim ham to’yinmagan bo’lmaydi - masalan, amalda erimaydigan kumush xloridning to’yingan 0,0000134 M eritmasi juda suyultirilgan. Suyultirilgan va konsentrlangan eritmalar orasidagi chegara juda shartli. • FOIZLI (%) ERITMA TAYYORLASH. Har qanday erituvchi moddaning 100 ml hajmida erigan modda miqdoriga foiz (%) li eritma deyiladi. Masalan: osh tuzining 0,9% li eritmasi (yani fiziologik eritma) ni tayyorlash uchun 0,9g osh tuzini tarozida tortib olib100 ml li o’lchov silindriga solamiz va o’lchov belgisiga yetguncha distillangan suv qo’shamiz. Suyuq holatdagi konsentrlangan moddalardan foizli eritma tayyorlashda ularning solishtirma og’irliklarini inobatga olish talab qilinadi. • Masalan, sulfat kislotani uning konsentrlangan eritmasidan 10 % li eritmasini tayyorlashda bu eritmaning solishtirma og’ irligi 1,84 ga tengligini e’tiborga olib, 100 ml li o’lchov kolbasiga qancha ml konsentrlangan sulfat kislota kerakligini 10:1,84= 5,43 yo’li bilan aniqlanadi. Demak, 100 ml li hajmda 5,43 ml konsentrlangan sulfat kislota distillangan suv qo’shib aralashtirganda, uning 10 % li eritmasi hosil bo’ladi. Download 2.82 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|