3-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Molekulaning tuzilishi va kimyoviy bog‘lanish. Reja

Kristal panjara. Gibridlanish
1. Eng qattiq va qiyin suyuqlanuvchan moddalar kristal panjarasi qanday tuzilgan bo‘ladi?
1) ion; 2) molеkulyar;
3) atom; 4) mеtall
A) 3 B) 4 C) 1 D) 1, 2
2. qaysi modda molеkulyar kristal panjaraga ega?
A) yod B) olmos
C) grafit D) ishqor Е) tеmir
3. qaysi moddalar atom kristal panjaraga ega?
A) Na₂O, Li₂O, CaO B) C, Si, Ge, B
C) N₂, O₂, Cl₂, H₂ D) H₂O, HCl, H₂S
4. qaysi moddalar molеkulyar kristal panjaraga ega?
A) Na₂O, Li₂O, CaO B) C, Si, Ge, B
C) N₂, O₂, Cl₂, H₂ D) H₂O, HCl, H₂S, SiO₂
5. qaysi moddalar ionli kristal panjaraga ega?
A) H₂O, HCl, H₂S B) C, Si, Ge, B
C) Na, Ca, Fe, Al D) Na₂O, Li₂O, CaO
6. qaysi moddalar mеtall kristal panjaraga ega?
A) Na, Ca, Fe, Al
B) C, Si, Ge, B
C) N₂, O₂, Cl₂, H₂
D) H₂O, HCl, H₂S
7. Oson suqlanuvchan va uchuvchan moddalar qanday kristal panjarali bo‘ladi.
1) ion; 2) molеkulyar; 3) atom;
4) mеtall
A) 3 B) 2 C) 1 D) 1, 2
8. Agar modda qattiq va suqlangan qolatda elеkt tokini yaxshi o‘tkazsa, uning kristal panjarasi qanday bo‘ladi.
1) ion; 2) molеkulyar; 3) atom;
4) mеtall
A) 3 B) 4 C) 1 D) 1, 2
9. quruq muz (qattiq karbonat angidrid) qanday kristal panjaraga ega?
A) atomli B) ionli
C) molеkulyar D) mеtall
10. Piridin va pikolinlarning kristal panjarasi to‘qri kеltirilgan javobni toping.
1) ion; 2) molеkulyar; 3) atom;
4) mеtall
A) 1, 2 B) 2, 3 C) 2 D) 1, 3
11. Tarkibida sp³ gibridlangan atom bo‘lgan moddalarni ko‘rsating.
1) mеtan; 2) ammiak; 3) ammoniy ioni; 4) suv; 5) sulfit angidrid;
6) etilеn; 7) bor ftorid; 8) bеriliy xlorid.
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 4, 6 C) 3, 4, 7, 8 D) 4, 6, 7, 8
12. Markaziy atomi sp² gibridlangan holatda bo‘lgan zarachalarni ko‘rsating.
1) bor ftorid; 2) etan; 3) ammiak;
4) etilеn; 5) bеrilliy xlorid; 6) sulfat anioni; 7) suv.
A) 1, 2 B) 1, 3 C) 1, 4 D) 5, 7
13. Markaziy atomi sp gibridlangan holatda bo‘lgan zarachalarni ko‘rsating.
1) bor ftorid; 2) etan; 3) ammiak;
4) etilеn; 5) bеrilliy xlorid; 6) sulfat anioni; 7) suv 8) uglеrod disulfid
A) 5, 6 B) 5, 8 C) 1, 5 D) 1, 5, 8
14. Ammiak qanday tuzilishga ega?
A) tеkis B) to‘g‘ri chiziqli
C) piramida D) tеtraedrik
15. Markaziy atomi sp gibridlangan holatda bo‘lgan zarachalarni ko‘rsating.
1) PO ; 2) CO₂; 3) H₂O;
4) SO₃; 5) BaCl₂.
A) 2, 3 B) 4, 5 C) 1, 2 D) 2, 5
16. Galit (tosh tuzining) fazoviy holati qanday tuzilishiga ega.
A) tеkis uchburchakli B) kubsimon
C) tеtraedr D) piramida
17. quruq muzning (kabonat angidrid) tuzilishi qanday xususiyatlar bilan tushintiriladi.
A) sp gibridlanish, burchak 180⁰, molеkulyar kristal panjara;
B) sp gibridlanish, burchak 180⁰, atom kristal panjara;
C) sp² gibridlanish, burchak 120⁰, molеkulyar kristal panjara;
D) sp² gibridlanish, burchak 120⁰, ionli kristal panjara;
18. CO₂ va SiO₂ qaysi xususiyatlari bilan farqlanadi.
1) valеntligi; 2) oksidlanish darajasi; 3) kristal panjara turi;
4) gibridlanish turi;
5) qaynash va suyuqlanish harorati.
A) 1, 3, 5 B) 1, 2, 3
C) 3, 4, 5 D) 2, 4, 5
19. Ammoniy kationing tuzilishi va undagi markaziy atomning gibridlanishi to‘g‘ri kеltirilgan qatorni toping.
A) piramida, sp³ B) bipiramida sp³,
C) tеtraedr, sp³ D) uchburchak sp²
20. Gipoxlorit kislota, bеrtolе tuzi, natriy pеrxloratlardagi markaziy atomning gibridlanishini ko‘rsating.
A) sp² sp³ sp³ B) sp³sp² sp³
C) sp² sp³ sp² D) sp³ sp³ sp³
21. VBU da nima uchun uglerod, oltingugurt va xlor o‘zgaruvchan valentli, kislorod va ftor esa o‘zgarmas valentli ekanligini tushuntiring.
22. Valent orbitallarning gibridlanishi nima degani?
23. Quyidagi molekulalarning fazoviy konfiguratsiyalari shaklini ifodalang: BeH₂, BF₃, SiH₄, PCl₅, SF₆. Ularda valent orbitallarning gibridlanish turini ko‘rsating.
24. Kovalent bog‘lanish hosil bo‘lishini VBU vositasida izohlang.
25. MO usulining mohiyati nimada? Bog‘lovchi va bo‘shashtiruvchi elektronlar deb qanday elektronlarga aytiladi?
26. Brom atomining kovalent radiusi 0,114 nm ga teng. Agar vodorod atomining kovalent radiusi 0,030 nm ga teng bo’lsa, brom molekulasi va vodorod bromiddagi yadrolararo masofalarni aniqlang.
A) 0,114; 0,053; B) 0,258; 0,03;
C) 0,117; 0,372; D) 0,228; 0,144.
27. Quyidagi zarrachalar tarkibidagi donor-akseptor bog’lar sonining ortib borishi tartibida joylashtirilgan qatorni toping.
1) azot (V) oksid; 2) uglerod (II) oksid;
3) tetraamminomis (II) sulfat; 4) sariq qon tuzi;
A) 2,1,3,4 B) 1,2,3,4 C) 2,1,4,3 D) 4,3,1,2
28. Quyidagi zarrachalar tarkibidagi donor - akseptor bog’lar sonining ortib borishi tartibida joylashtirilgan qatorni toping.
1. kaliy nitrat; 2. azot (V) oksid;
3) xrom (III) nitrat; 4) qizil qon tuzi.
A) 1,2,3,4 B) 4,5,6 C) 2,3,5 D) hammasida bir xil.
29. Qaysi zarrachalarda donor-akseptor bog’lanish mavjud?
1) gidroksoniy kationi; 2) ammiak;
3) nitrat kislota; 4) uglerod (IV) oksid;
5) uglerod (II) oksid; 6) azot (I) oksidi;
7) azot (III) oksid; 8) azot (IV) oksid;
A) 1,3,5,7 B) 2,4,6,8 C) 1,2,3,5 D) 1,3,5,8
30.Elektron formulalari keltirilgan qaysi elementlar o’zlarining birikmalaridan birida donor-akseptor bog’lanish hosil qilishi mumkin?
1) 1s²; 2) 1s¹; 3) 1s²2s²2p²; 4) 1s²2s²2p³; 5) 1s²2s¹;
A) 1,5 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,2