3. atb "Agrobank" Bo‘ston tuman filialida hujjatlar aylanishini tashkil qilish va saqlash tartibi

Xulosa va takliflar.
Bugungi kunga kelib O’zbekistonda yaratilgan sharoitlar natijasida boshqa ko’pgina tarmoqlar singari bank tizimi ham rivojlanib kelmoqda. SHunisi quvonarliki, mustaqillikka erishilgandan keyingi qisqa davr ichida tijorat banklari jahon andozalariga mos keladigan rivojlanishga ega bo’ldilar. Bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat banklari yuqori foydaga intiluvchi sub’ektlar ichida yetakchilardan biri bo’lib qoldi. Tijorat banklari foydasini ko’paytirishga harakat qilar ekan, ular daromadlar tarkibini kengaytirishga va xarajatlarni kamaytirishga harakat qiladilar. Bunga esa moliyaviy natijalar hisobi va tahlili muhim ahamiyat kasb etadi. Hozirgi kunga kelib tijorat banklari moliyaviy natijalari hisobini amalga oshirish jarayoni ancha takomillashgan, lekin bir qator kamchiliklardan holi emas.
Biz quyida keltirgan hulosa va takliflar amalda qo’llanilsa, o’ylaymizki bu sohada yana ham yaxshi natijalarga erishish mumkin deb o’ylaymiz.
Moliyaviy natijalari hisobini yuritish borasida quyidagi hulosa va takliflar ishlab chiqildi: Birinchidan, tijorat banklarining buxgalteriya hisobi hisobvaraqlari rejasida moliyaviy xo’jalik faoliyatiga baho berish uchun va yakuniy moliyaviy natijani aniqlash uchun alohida hisobvaraq ajratilmagan. Bank daromadlari va xarajatlari yil yakunida to’g’ridan-to’g’ri 31200 – “Taqsimlanmagan foyda” hisobvarag’iga olib boriladi.
Bizning fikrimizcha, yakuniy moliyaviy natija hisobini olib borish uchun alohida “YAkuniy moliyaviy natijalar” sintetik hisobvarag’ini kiritish maqsadga muvofiq bo’ladi. Ushbu hisobvaraqda bank faoliyatining moliyaviy natijasi, ya’ni olingan jamiki daromadlar va sarflarni taqqoslash natijasida qoldiq sifatida aks ettirish imkoni bo’ladi.
Ta’kidlab o’tish lozimki, hozirgi vaqtda Markaziy bank tomonidan inflyatsiya darajasini pasaytirish bo’yicha bir qator chora-tadbirlar qo’llanilmoqda, lekin shunga qaramasdan mamlakatimiz iqtisodiyotiga inflyatsiya o’z ta’siriniko’rsatmoqda.
Ikkinchidan, daromadlar va xarajatlar to’g’risidagi hisobotning barcha moddalari hisobot davri sanasiga haqiqiy hisoblangan o’lchov birligida aks ettirilishiga imkon beruvchi yangi standart kiritish. Shunday qilib, barcha summalar inflyatsiya darajasi koeffitsiyentiga korrektirovka qilish yo’li bilan qayta hisoblanadi.
Uchinchidan, tijorat banklari foizli daromadlarini oshirish uchun banklarning qimmatli qog’ozlari bilan bog’liq operatsiyalarni rivojlantirishlari zarur. SHu bilan birga lizing, faktoring va diskont operatsiyalarini rivojlantirishlari lozim.
To’rtinchidan, yuqoridagilardan tashqari, banklar boshqa banklardan olingan kreditlarning salmog’ini kamaytirish va ularning o’rniga muddatli va jamg’arma depozitlarning salmog’ini oshirishga e’tiborni kuchaytirish lozim.
Beshinchidan, banklar daromadlarni oshirish bilan birga, ayrim xarajatlarni kamaytirishlari lozim.
Bank faoliyatining yuqori samaradorligini tavsiflovchi ko’rsatkichlardan biri tavakkalchilik bilan bog’liq xarajatlar hisoblanadi. Albatta, tavakkalchilik bilan bog’liq operatsiyalarni har doim qattiq nazorat qilib borish lozim.
Bank faoliyati bilan bog’liq bo’lgan jarimalar va penyalar miqdorini kamaytirish yoki ularga umuman yo’l qo’ymasllik lozim.
Bu taklif va tavsiyalar banklarda amaliyotga joriy qilinsa, yaxshi natija beradi deb o’ylaymiz.