3. Bir nechta korrelyatsiya koeffitsienti. Korrelyatsion regression modellardan iqtisodiy tahlil va istiqbolni baholashda foydalanish yo`llari

3. Bir nechta korrelyatsiya koeffitsienti.

Pearson va Spirman ikkita o'zgaruvchi o'rtasidagi munosabatlarni o'rgandilar. Ammo agar uchta yoki undan ko'p bo'lsa, qanday harakat qilish kerak. Bir nechta korrelyatsiya koeffitsienti qutqaruvga keladi. Masalan, nafaqat to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar, balki davlatning pul va soliq-byudjet siyosati, shuningdek eksport darajasi yalpi milliy mahsulotga ta'sir qiladi.
O'sish sur'ati va yalpi ichki mahsulot hajmi bir qator omillarning o'zaro ta'siri natijasidir.
Biroq, bir nechta korrelyatsiya modeli bir qator soddalashtirish vataxminlarga asoslanganligini tushunish kerak. Birinchidan, qadriyatlar orasidagi multinolin parvarish amalga oshiriladi. Ikkinchidan, qaramlik o'rtasidagi munosabatlar o'zgaruvchilarning
ta'siriga ta'sir qiladi.

4. Korrelyatsion - regression modellardan iqtisodiy tahlil va istiqbolni baholashda foydalanish yo`llari .

Korrelyatsion - regression model deb shunday
regressiya tenglamasiga aytiladiki, u
o`rganilayotgan hodisalar orasidagi o`zaro
bog`lanishlarni natijaviy belgi bilan muhim omillar
o`rtasidagi ishonchli miqdoriy nisbatlar orqali
ifodalab beradi. Uning determinatsiya va regressiya koeffitsiyentlari mohiyatan bog’lanishning sotsial-iqtisodiy tabiati haqidagi ilmiy nazariyaga to`la mos bo`lib,
ishonchli oraliq ehtimoliga ega bo`ladi.
Korrelyatsiya ikkita savolga javobtopishga yordam beradi.
Birinchidan, o'zgaruvchilar o'rtasidagi ulanish ijobiy yoki salbiy.
Ikkinchidan, qaramlik qanchalik kuchli. Korrelyatsiya tahlili-bu
muhim ma'lumotlarni olishingiz mumkin bo'lgan kuchli vositadir.
Oila daromadlari va xarajatlari pasayishi va mutanosib ravishda
o'sishini ko'rish juda oson. Ushbu ulanish ijobiy deb hisoblanadi.
Aksincha, tovarlar narxining o'sishi bilan, unga talab pasayadi.
Bunday ulanish salbiy deb nomlanadi. Korrelyatsiya
koeffitsientining qiymatlari-1 va 1-oralig'ida nol oralig'ida
o'rganilgan qiymatlar o'rtasida bog'liqlik mavjud emasligini anglatadi.
Olingan ko'rsatkichi ekstremal qiymatlarga yaqinroq, ulanish
(salbiy yoki ijobiy). Qarindoshlikning yo'qligi -0.1 dan 0,1 gacha
koeffitsientni ko'rsatadi. Buni tushunish kerakki, bu qiymat faqat
chiziqli aloqa etishmasligini anglatadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Nabiyev X., Nabiyev D.X. Iqtisodiy statistika. Darslik. – T.: Aloqachi, 2019. 512 bet
2. Soatov N.M., Ayubjonov A.H. «STATISTIKA NAZARIYASI»: Darslik. – T.: «IQTISODIYOT», 2020. –374 bet.
E`tiboringiz uchun tashakkur