3– labоratоriya ishi mavzu: Konstruksion materiallarning Rokvell va Vikers usularida sinash

---

3– LABОRATОRIYA ISHI 
 
MAVZU: 
Konstruksion materiallarning Rokvell va Vikers usularida sinash.
 
Ishning maqsadi. 
Konstruksion materiallarning Rokvell va Vikers usularida 
sinashni o‘rganish.
 
Ishni bajarish tartibi: 
1.Umumiy ma`lumоt. 
2.
Konstruksion materiallarning Rokvell va Vikers usularida aniqlash.
 
 
Ishni bajarish uchun kerak bo’ladigan uskuna va materiallar: 
1. Po`lat quymasi, qisqich 
2. THBRV-187.5DX tipidagi qattiqlikni o`lchash asbobi. 
3. Metall sirtidagi izlarni o`lchash uchun lupalar. 
4. Namuna komplekti. 
5. Shtangentsirkul ШЦ-1. 
6. Egov, jilvir qog`oz. 
1.Umumiy ma’lumot. 
MATERIALLARNING QATTIQLIGINI ROKVELL VA VIKERS USULLARIDA 
SINASH 
Metallarning qattiqligini Rokvell usuli bilan aniqlash
, odatda, qattiqligi НВ450 dan ortiq 
bo’lgan, masalan, toblangan, sementitlangan, azotlangan po’lat detallarni yoki ulardan 
tayyorlangan namunalar qattiqligini aniqlashda foydalaniladi. Bunda namunani asbob stoliga 
silliqlangan sirti yuzasini yuqoriga qaratib qo’yilgach, unga uch radiusi 0,2 mm va burchagi 120° li 
olmos konus (u qadar qattiq bo’lmagan materiallar qattiqligini aniqlash zarur bo’lgan holda 
diametri 1,5875 mm li toblangan po’lat sharcha) ma’lum yuklama ostida botiriladi. Sinashda 
olmos konusni yoki sharchani namunaga asosiy yuklama (P
1
) ostida botirishda uchlikning botish 
chuqurligi (h) ga ko’ra qattiqligi aniqlanadi (10-rasm). Shuni aytish lozimki, sinaladigan 
materialning taxminiy qattiqligiga ko’ra uchlik turi va unga qo’yiladigan yuklama 9 - jadvalga 
ko’ra tanlanadi. 
Material qattiqligi indikatorning qaysi shkalasi bo’yicha aniqlanganligiga ko’ra uni 
quyidagicha ifodalanadi: 
V shkalasi bo`yicha o`lchanganda 
Bu erda e – namunadan asosiy yuklama (P
1
) olinganda uchlikni dastlabki (P
0
) yuklama ostida 
0,002 mm ga botgan xequrligi bo’lib, uni 
quyidagicha 
aniqlanaadi: 
мм
h
h
e
002
,
0
0


h
0 
– olmos konus izining materialga dastlabki yuklama (P
1
) berilgandagi chuqurligi, mm. 
h –konus izining materialga dastlabki yuklama (P
0
) berilgandagi chuqurligi, mm. 

---

Demak, umumiy holda 
002
,
0
100
)
(
0
h
h
НRC
НRA



002
,
0
130
0
h
h
НRV


