3-Ma’ruza. Avtotransformatorlarlar. O‘lchov transformatorlari. Kuchlanish va tok transformatorlari. Uch fazali zanjirlar. Uch fazali transformatorlar Reja

Skott sxemasi. Uch fazali tok tarmog‘ini ikki fazali tok tarmog‘iga o‘zgartirish uchun ikkita TV1 va TV2 bir fazali transformatorlardan foydalaniladi. A, V, S, uchlar U_chiz chiziqli kuchlanishli uch fazali tarmoqqa ulanadi (3.16–rasm).

3.16–rasm. Skott sxemasi

TV1 transformatorning birlamchi A-V cho‘lg‘ami W₁ o‘ramlar soniga ega va U_chiz=U_AB to‘liq chiziqli kuchlanish ta’sirida bo‘ladi. Shunday qilib, bu cho‘lg‘amning har bir o‘ramiga U_chiz/W₁ kuchlanish to‘g‘ri keladi. Tr2 transformatorning birlamchi S-D cho‘lg‘ami D uchi orqali A-V cho‘lg‘am o‘rta nuqtasiga ulangan bo‘lib, 0,707×W₁ o‘ramlar soniga ega va U_CD=U_chiz×sin60^o=0,707×U₂² kuchlanish ta’siri ostida bo‘ladi. U holda bu cho‘lg‘amning xar bir o‘ramiga 0,707×U_chiz/0,707×W₁=U_chiz/W₁, ya’ni Tr1 transformatordagi kabi kuchlanish to‘g‘ri keladi.

3.17–rasm. Bir fazali tokni ikki fazali tokka o‘zgartirish sxemasi

Demak, har ikkala transformatorlarning ikkilamchi cho‘lg‘amlaridagi kuchlanishlar qiymatlari bo‘yicha U_AB=U_CD=(W₂/W₁)×U_chiz ga teng va faza bo‘yicha 90^oga surilgan. Diagrammadagi ab va sd kesmalar orqali simmetrik ikki fazali zanjirni tashkil qiladigan ikkilamchi cho‘lg‘amlar keltirilgan U'_AB, U'_CD kuchlanishlari ko‘rsatilgan (3.16–rasm).

Bir fazali sxemani ikki fazali sxemaga 180^oga faza surish orqali o‘zgartirish mumkin. Buning uchun bir fazali transformator ikkilamchi cho‘lg‘amdan o‘rta nuqta chiqariladi. Shunday qilib, o‘ramlar soni W'₂, W₂''(W₂'=W₂'') bir xil bo‘lgan ikkita yarim cho‘lg‘amlar, ya’ni qarama qarshi fazadagi bir xil ikki fazali kuchlanishlar olinadi (3.17–rasm) .