3-ma`ruza materiallarni bichishda detallarni joylashtirish. Materiallardan foydalanishni me`yorlashtirish reja

Materiallardan foydalanishni me`yorlashtirish
Birlik mahsulotga material sarfi N ma`lum turdagi va o’lchamdagi poyabzal detallarining yoki jamlanmaning sof maydoni a hamda material maydoningng foydalanish foizi P ga bog’liq.
Asosiy materiallarning sarf me`yori (m²) detallar jamlamasi a_k ning (tanavor va astarlik uchun) yoki detallar (tag va yordamchi detallar uchun) o’rtacha sof maydonning material maydonining o’rtacha foydalanish foizi P_o’r ga nisbatining 100 ga ko’paytmasiga teng:


yoki

Asosiy poyabzal materiallari sarf me`yorini quyidagilar uchun tuziladi:

a)bir juft poyabzalning ustki qismi uchun teri, m² (dm²) – o'rtacha o'lchami bo’yicha sof maydonini ko’rsatgan xolda, turli konstruktiv xususiyatlarga ega jins va turlar bo’yicha rejalashtirish uchun. Foydalanish foizi o'rtacha nav bo’yicha belgilanadi;
b) poyafzalning yuqori qismidagi matolar va bir juft poyabzal astari hamda astarni tashkil etuvchi alohida detallar uchun, m² (dm²) ‒ o'rtacha o'lchami va foydalanish foizi birinchi nav bo’yicha kengligini gicobga olgan xolda, turli konstruktiv xususiyatlarga ega jins va turlar bo’yicha rejalashtirish uchun;
d) bir juft poyabzal uchun sun'iy teri, m² (dm²) ‒ turlar, materiallar turi, alohida detallar (qonj, gulchin, tumshuq osti, to’shama, taglik va b.) bo’yicha, o’rtacha o’lchami va birinchi nav materialning foydalanish foizi bo’yicha har bir detalning sof maydonini ko’rsatgan xolda, rejalashtirish uchun;
e) bir juft poyabzal pastki qismi uchun teri, m² (dm²) - poyabzal jinsi va turlari bo'yicha, biriktirish usullari bo’yicha asosiy detallarni (tagliklar, to’shama, orqa qismlar va b.) har bir detalning o’rtacha o’lchami bo’yicha sof maydinini ko’rsatgan xolda rejalashtirish uchun. Foydalanish foizini yirik va mayda detallarning chiqishi bo’yicha o'rtacha nav bo'yicha alohida olinadi.
To'plam detallarining o'rtacha sof maydoni ikki yo'l bilan aniqlanishi mumkin:
1) har bir o'lcham, tur, jins, fason va poyafzal modeli uchun o’lcham assortimentini hisobga olgan xolda belgilangan o'rtacha sof maydon bo’yicha;
2) boshlang'ich (shartli qabul qilingan) va o'rtacha o’lchamlar (DS bo’yicha) orasidagi farqqa tuzatish kiritgan xolda, mazkur guruh boshlang'ich o’lchamdagi poyabzalning sof maydoni bo’yicha.
3.1-jadvalda ayollarning yozgi tuflisi ustki detallarining o’rtacha sof maydonini, o’lcham assortimentini hisobga olgan xolda, birinchi usulda hisoblash berilgan.
3.1-jadval. Ayollarning yozgi tuflisi ustki detallarining o’rtacha sof maydonini

Poyabzal o’lchami, cm	Bir juft poyabzal uchun sof maydon, dm^2		O’lcham assortimentidagi nisbiy miqdor		Assortimintning sof maydoni, dm^2		O’lchamlarning o’z nisbiy miqdoriga ko’paytmasi
21,5	8,86		0,5		4,430		10,75
22,0	9,15		0,5		4,575		11,00
22,5	9,45		1		9,450		22,5
23,0	9,69		12		116,280		276,0
23,5	9,98		15		149,700		352,5
24,0	10,28		16		164,480		384,0
24,5	10,60		18		190,800		441,0
25,0	10,85		24		260,400		600,0
25,5	11,24		10		112,400		255,0
26,0	11,37		1		11,370		26,0
26,5	11,62		1		11,620		26,5
27,0	11,83		0,5		5,915		13,5
27,5	12,04		0,5		6,020		13,75
Jami		100		1047,44		2432,5

3.1-jadvaldan ko’rinib turibdiki, ayollarning yozgi tuflisi ustki detallarining o’rtacha sof maydonini 10,47•10^-2 m² (10,47 dm²) rkan.
Oyoq kiyimlarining pastki qismi uchun teriga bo'lgan ehtiyojni hisoblash yanada murakkabdir, chunki pastki qismdagi iste'mol normalari materialning turi va toifasiga (qalinligi) bog'liq, shuning uchun detallarning ma'lum bir turdagi terining qalinligi guruhlari bo'yicha chiqishlarini hisobga olgan holda o'rtacha sof maydonlarga qarab hisoblab chiqiladi. Assortiment uchun poyabzalning teridan bichiladigan tag detallarining sof maydoni material turi va hududlari ko’rsatilgan tarzda aniqlanadi. Materialning turi va qalinligi bo’yicha ehtiyojlar qo’shib chiqiladi va umumiy sof maydon aniqlanadi (3.2-jadval).
3.2-jadval. Materialning turi va qalinligi bo’yicha ehtiyojlarni hisoblash

Qalinlik guruhi	Qirqib olingan detalning minimal qalinligi	Materialning sof maydoni bo’yicha ehtiyoj	Material turi
1	h1	∑a1	Yopqich
2	h2	∑a2	Yopqich
3	h3	∑a3	Yopqich va gardan
4	h4	∑a4	Gardan va etak
5	h5	∑a5	Gardan va etak
Jami

Materialning turi va qalinligi bo’yicha ehtiyojlarni hisoblash quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:

F_A – A kategoriyadagi teriga bo’lgan ehtiyoj;
∑a₁ – a₁ detallarning sof maydoni yig’indisi;
P₁ – maydondan foydalanish foizi.

3.3-jadval. Materialning turi va qalinligi bo’yicha ehtiyojlar hisobi

Qalinlik guruhi	Qirqib olingan detalning minimal qalinligi	Materialning sof maydoni bo’yicha ehtiyoj	Material turi
1	4,2	230	Yopqich
2	3,6	400	Yopqich
3	2,7	745	Yopqich va gardan
4	2,1	450	Gardan va etak
Jami		1825

Agar korxonaning bir kunlik charm detallarga bo’lgan ehtiyojini 3.3-jadvalda keltirilgan miqdorlarda deb olsak, foydalanish foizlari P₁=23%; P₂=43; P₃=61% va P₄=81% bo’lsa, fabrikaning bir kunlik charmga bo’lgan ehtiyoji quyidagicha boladi:

Yopqich 4,1-4,5 mm 1000 m²

Yopqich 3,6 mm 930 m²
Gardan 3,6-4,0 mm 1200 m²
Etak 3,1-3,5 mm 550 m²
Jami: 3680 m²

Nazorat savollari

1 Bichish jarayonida andazalarni joylashtirishning tizimini tanlash nimaga bog’liq?

2 Barcha bishiladigan materiallarni ularning xususiyatiga qarab necha guruhga bo'lish mumkin?

3 O'rta va katta maydondagi poyabzallarning ustki qismini teridan bichishda qaysi tizim qolaniladi?

4 Detallarni siljitishning barcha variantlarini necha guruhga bo'lish mumkin?

5 Materiallarning sarf me`yori qanday aniqlanadi?