3-maruza. Plug nazariyasi asoslari. Plugning ishchi sirti. Lemexli – ag'dargichli sirtlarini loyixalashda nazariya asoslari. Qatlam
Download 1.47 Mb. Pdf ko'rish
|
3-маъруза (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- TUPROQ PALAXSALARINI AGDARIB HAYDASH JARAYONI
- PLUG ISH ORGANLARI VA GILDIRAKLARINI RAMADA JOYLASHTIRISH
3-maruza. Plug nazariyasi asoslari. Plugning ishchi sirti. Lemexli – ag'dargichli sirtlarini loyixalashda nazariya asoslari. Qatlam o'lchamlari orasidagi bog'liklar. Qirqishning solishtirma ishi. Plug erni shudgorlash uchun mo’ljallangan qishloq xo'jalik quroli. Traktor bilan ishlatiladigan pluglar lemexli va diskli bo'ladi. Lemexli pluglar vazifasiga ko'ra umumiy ishlarni bajaruvchi va maxsus pluglarga ajratiladi. Umumiy ishlarga mo'ljallangan pluglar dalachilikda erni 25 ... 35 sm chuqur, haydaydi, maxsus pluglar esa to'qay, butazor, plantaj, bog', o'rmon, tokzor, toshloq va quriq erlarni xaydashda ishlatiladi. Traktorga qo’shish usuliga qarab pluglar tirkalma, o'rnatma va yarim o'rnatma bo'ladi. Yer haydash turiga qarab: oddiy, tezkor, plantaj, tekis xaydash, rombik xaydash pluglari, yumshatkich-pluglar bo'ladi. Oddiy, qavatli, plantaj pluglar ishlaganda shudgorda egat — marza hosil qiladi. Bu pluglar korpusi tuproqni faqat o'ng tomonga ag'daradi, birinchi yo'liga yonma-yon qaytganda esa, tuproqni avvalgi o'tishdagiga nisbatan chap tomonga ag'daradi. Natijada avvalgi yo'lining qaysi tomonidan qaytishiga qarab, shudgorda yo ochiq egatlar, yoki tuproq uyumlangan marzalar yasaladi. Tekis haydash pluglari (9-rasm) aylanma (a), klavishli (v), balansirsimon (g) va mokisimon harakatlanuvchi (b) pluglarga ajraladi. Aylanma plugda o'ng va chapga ag'daruvchi korpuslar bo'ladi.
9-rasm. Tekis xaydash pluglarining sxemasi: a — aylanma; b — mokisimon harakatlanuvchi; v — klavishli; g — balansirsimon; 1 - o'ng tomonga ag'daruvchi korpuslar; 2 — chap tomonga ag'daruvchi korpuslar
Birinchi o'tishda o'ng 1, qaytishda esa chapga ag'daruvchi korpuslar ishlatiladi, tuproq doim bir tomonga ag'darilib, shudgor tekis chiqadi. Tirkalma pluglar (10-rasm) rama 11, bikrlik balkasi 12, korpuslar 10, chimqirkar 9 va disksimon pichoq 13 dan tuzilgan. Egat g'ildiragi 3 egatdan, dala g'ildiragi 5 esa, haydalmagan daladan yuradi. Traktorchi avtomat 16 ning richagi 7 ni arqon bilan tortganda plug salt yoki ish holatiga o'tadi. Haydash chuqurligi vintli mexanizm 6 yordamida rostlanadi. Plug ramasi og'dirish mexanizmining chambaragi 8 ni burab, gorizontal holatga keltiriladi. Dala g'ildiragining mexanizmi tortqi 14 vositasida ketingi g'ildirak 15 mexanizmiga birlashtirilgan. Bu g'ildirak oxirgi korpus ochgan egatdan yuradi. Plug ish holatiga tushirilganda amortizatsion prujinalar 4 cho'zilib, uning qisman og'irligini o'ziga oladi va korpuslarning erga urilishini so'ndiradi; plugni salt holatga ko'tarishda prujinalar avtomat yoki gidrotsilindrlar ishini engillashtiradi. Tirkama 1 ning ilgagi traktorga bir nuqtada birlashtiriladi. Tirkama plugning tortish chizig'i bo'ylab yo'naltirilishi kerak. Buning uchun tirkamaning ko'ndalang plankasi plug
ramasining old
qismi (pasaytirgichi) dagi mos teshiklarga birlashtiriladi. Silindrsimon korpuslar ramada bir-birining izini = 25 ... 30 mm qoplaydigan qilib o'rnatiladi, vintsimon korpuslar orasida esa, aksincha ∆b ga teng oraliq qoldiriladi. Tirkalma plugning salt holatdagi yo'l tirqishi h t = 200 . . . 250 mm. Egat va dala g'ildiraklarining diametri (650 . . . 800 mm):
b = D p = 2a max + d k + 2m 0 ,
bunda a max
— eng katta ishlash chuqurligi; d k — o'q kronshteynining diametri; t 0 = 50 ... 70 mm — o’q kronshteynining dala betidan balandligi. 10-rasm. Tirkalma plug sxemasi: 1-tirkama; 2-pasaytirgich; 3-egat g'ildiragi; 4-amartizatsion prujinalar; 5- dala g'ildiragi; 6-xaydash chuqurligini rostlash vintli mexanizmi; 7- richag; 8-og'dirish mexanizmining chambaragi; 9-chimqirqar; 10- korpus; 11-rama; 12-birlik balkasi; 13-disksimon pichoq; 14-tortqi; 15- ketingi g'ildirak; 16-ochiq xrapovikli avtomat
Ketingi g'ildirak diametri D 3 = 450 . . . 500 mm, g'ildirak diskining gorizontga qiyaligi 70 . . . 80,° to'g'in eni 50 ... 80 mm. Old g'ildiraklar orasi В 1 quyidagicha aniqlanadi: B 1
1 + t 2 , bunda n — korpuslar soni; b — korpusning qamrash kengligi; t 1 va t 2 —
egat va dala g'ildiraklarining o'rtasidan egat devorigacha oraliqlar. Odatda t 1 = t 2 = 0,5s + (4 ... 5 см), bunda s—to'g'in kengligi, sm. Ishlash chuqurligining o'zgarishi ∆a = a max
— a min
va ko'ndalang plankani pasaytirgichning teshiklarida siljitish ∆h = h max — h
min
qiymatlari o'zaro quyidagicha bog'langan: ∆ а = (1 — 𝑙 𝑡 𝑙 0 ) ∆h bunda l 0 — pasaytirgichdagi teshik markazidan plugning og'irlik markazi izigacha bo'lgan masofa. O'rnatma pluglar (11-rasm). O'rnatkich 7 traktorning gidravlik boshqariladigan o'rnatish mexanizmiga o'rnatiladi. Plugning asosiy qismlari rama 1, chimqirqar 3, disksimon pichoq 4, ishlash chuqurligini rostlash mexanizmi 6 bilan tayanch g'ildirak 5 dan iborat. Pichoq faqat ketingi korpus oldiga o'rnatiladi. Chimli va yangi o’zlashtiriladigan erlarni xaydashda pichoqlarni har qaysi korpus oldida o'rnatish mumkin. Osmaning o'lchamlari a n va D traktor o'rnatish mexanizmining parametrlariga moslanadi. 11-rasm. 1-rama; 2-korpus; 3-chimqirqar; 4-disksimon pichoq; 5-tayanch g'ildiragi; 6-rostlash mexanizmi; 7-o'rnatgich 12-rasm. Yarimo'rnatma plug sxemasi 1-o'rnatish mexanizmi
G'ildirak markazidan o'rnatkichgacha bo'lgan masofa l k ≥l (n-1)/3. Tayanch g'ildirakning asosiy korpusdan uzoqligi l p = (1,2 ... 1,5)a max . O'rnatma pluglar nisbatan engil, manyovrchan bo'ladi, dala oxirida qayrilish joyining eni kichik, tirkalma plugga nisbatan unumli ishlaydi. Yarimo'rnatma pluglar (12-rasm) ikki xil sxemada tayyorlanadi: paxtachilikka moslashtirilgan qo'sh qavatli yarimo'rnatma PD-4-35 plugining old qismi o'rnatma pluglarniki kabi traktorga uch nuqtada (to'rt zvenoli mexanizm yordamida) birlashtiriladi; sakkiz korpusli yarimo'rnatma PPN-8-35 va PTK-9-35 pluglari esa traktorga radial mexanizm yordamida bir nuqtada birlashtiriladi. Barcha yarimo'rnatma pluglar g'idravlik boshqariladigan va o'zi o'rnashadigan ketingi g'ildiraklar bilan jihozlanadi. Ramaning old qismidagi pasaytirgich plugning o'rnatish nuqtasini past-baland siljitishga imkon beradi. Yer haydash chuqurligi tayanch g'ildirak yordamida rostlanadi. Plug traktorning ketingi gidravlik o'rnatish mexanizmi 1 yordamida transport holatga ko'tarilganda uning ketingi qismi ketingi g'ildirakka tayanadi.
JARAYONI Plugga chimqirqar o'rnatmasdan er haydaganda tuproq palaxsasi o'z shaklini saqlagan holda aylantirib ag'dariladi yoki uvalanadi, egat tubiga nisbatan ma'lum burchak hosil qilib yotqiziladi. Plug ilgarilama harakatlanganda qirqadi korpus to'g'ri burchaklik kesimli palaxsalarni qirqadi. Palaxsa o'lchamlari korpusning qamrash kengligi va haydash chuqurligiga bog'liq. Tuproq palaxsalarini ag'darib haydash jarayonini o'rganishdan maqsad plug korpusi hosil qiladigan egatning ko'ndalang profilini qurishdan iborat. Qurilgan egat profili shudgor sirtining tekislik darajasini va plug bilan qanday chuqurlikda haydash mumkinligini aniqlashga imkon beradi. Tuproq palaxsasini ag'darish jarayonini o'rganishda, ya'ni egat
ko'ndalang profilini qurishda palaxsa uvalanmasdan ag'dariladi deb faraz qilinadi. 13-rasm. Tuproq palaxsasini ag'darib haydash jarayoni: a va b-chimqirqarsiz er haydash; v-chimqirqar va korpus bilan haydash
Egat profilini qurish uchun palaxsa o'lchamlari — plug korpusining qamrash kengligi b va haydash chuqurligi a beriladi. Plug korpusi qirqadigan palaxsaning ag'darilish sxemasini harakat tomoniga ko'ndalang-vertikal tekislikdagi proektsiyasidan qurib chiqamiz (13- rasm). Vertikal tekislikda pichoq, gorizontal tekislikda esa lemex qirqadigan ABSD palaxsa (13- rasm, a) ag'dargichning sirtiga ko'tarilishda avval D qirra atrofida vertikal DA 1 B
S 1 holatga kelgunga qadar buraladi. Keyin palaxsa S 1 qirra atrofida buralib, so'nggi S 1 D 2 A 2 B 2
holatni egallaydi, ya'ni uning S 1 B 2 qirrasi bundan avval yotqizilgan palaxsa ustiga yotgunga qadar buraladi. Hosil bo'lgan BAS 1 D
A 2 siniq chiziq egat nazariy profilining konturini ko'rsatadi. Sxemadan: АС 1 =DС 3 =а+b DS 1 = a bo'lgani uchun S 1 S 3 =b. Haqiqatan ham vertikal palaxsa C 1
qirra atrofida 90° ga burilganda uning B 1 qirrasi S 3 nuqta ustiga tushadi. Demak, palaxsalarning S 1 S 3 va hokazo qirralari bir-biridan palaxsa eni 1 ga teng oraliqda egat tubida yotadi. Shunga asosan, ag'darilgan palaxsaning A 2 D
qirrasi davomining egat tubi bilan kesishgan nuqtasi S 0 keyingi o'tishda qirqiladigan palaxsa qirrasi bo'ladi. Bunda S 0 S 1 = b
va AS 0 = a bo'ladi. Palaxsalar tutashgan nuqtalari B 2 , B 3 va xokazolarning haydalmagan dala sathida yotishini isbotlaymiz. Buning uchun B 2 yoki B 3 nuqtadan egat tubiga perpendikulyar tushiramiz. To’g'ri burchakli uchburchaklar D 3 S 1 S 3 va B 3 S 3 Ye ning gipotenuzalari S 1 S
=S 3 B 3 =b
va burchaklari δ teng, demak uchburchaklar ham teng. Teng uchburchaklarda teng burchaklar qarshisida teng tomonlar yotadi. Demak, B 3 Ye=D 3 S
3 =a, ya'ni palaxsalarning tutashish nuqtalari B 0 B
2 , B 3 lar egat tubidan haydash chuqurligiga teng oraliqda joylashgan. Keltirilgan geometrik nisbatlardan ma'lum bo'ldiki, egatning nazariy profilini qurish uchun A nuqtadan a radius bilan egat tubida S 0
0 dan b radius bilan yoy chizib, dala satxida B 0
1 ni aniqlaymiz. B 0 va S
0 ni tutashtirsak, ag'darilgan palaxsaning gorizontga nishablik burchagi δ ni hosil qilamiz, S 1 nuqta palaxsa qirrasining egat tubidagi holatini ham ko'rsatadi. Bu C 1 qirradan S 0 B 0 ga perpendikulyar o'tkazib, palaxsaning S 1 D
2 qirrasini olamiz. Palaxsaning boshqa qirralari ham shu yo'sinda quriladi. Kesim D
3 A 3 B 3 S 3 ning markazi diagonallarning kesishish nuqtasi 0 da joylashadi deb qaraymiz. Bu holda palaxsaning turg'un holatda bo'lishi uchun 0 nuqtadan tushirilgan og'irlik kuchi R ning ta'sir chizig'i S3 nuqtadan o'ng tomonda joylashishi lozim. Diagonal A3S3 yoki S1A2 (13-rasm, b) egat tubiga perpendikulyar bo'lganda palaxsa noustuvor xolatga keladi, chunki diagonal oz bo'lsa xam chapga og'ca, palaxsa egatga qayta ag'darilishi va plugning ishini buzishi mumkin. Palaxsaning chekka turg'unlik xolati uchun b/a=k ning qiymatini aniqlaymiz. To'g'ri burchakli uchburchaklar S1A2V2 va S1D3S3 ning o'xshashligi shartidan: С 1 С 3 /С 3 Д 3 =C 1 A 2 /C 1 B 2 yoki 𝑏 𝑎 = 𝑎 2 +𝑏 2 𝑏 ; 𝑏 2 = 𝑎
2 +𝑎 2 𝑏 2 . Bu tenglamani kvadratga oshiramiz va a 4 ga bo'lamiz, so'ng b/a = k bilan almashtirsak, quyidagi bikvadrat tenglama xosil bo'ladi: k 4 —k 2 —1=0 Tenglamaning xaqiqiy ildizi k = 1,27. Bunda a = 0,8b bo'ladi. Sxemadan: sinδ = a / b — 1/k.
(3.1) Demak, palaxsaning egatga qaytmasligi uchun uning yo'l qo'yilgan eng katta og'ish burchagi δ = arcsin 1 1.27 ≈ 52°, ya'ni palaxsa kamida 128° ga aylanishi lozim. Palaxsaning turg'un xolatini ta'minlash uchun δ<52° yoki k > 1,27 bo'lishi kerak. Chimqirqarning tuproq palaxsasini qirqish chuqurligi a1= 8 ... 12 sm (13-rasm, v), qamrash kengligi b1 = 2b/3. Bu xolda palaxsaning chekka turg'unlik xolatida k = 1,06 7…8 km/soat tezlikda chimqirqarsiz ishlaydigan oddiy pluglarda k ning o'rtacha qiymati tsilindrik, madaniy, yarim-vintsimon va vintsimon ag'dargichlar uchun mos xolda 1,35; 1,45; 1,60 va 1,75, chimqirqar bilan ishlaganda esa barcha ag'dargichlar uchun 1,1 ... 1,3 olinadi. Palaxsani 180°ga aylantiruvchi to'qay pluglari uchun k ning qiymati 2 ... 3, plantaj pluglarning ag'dargichlari uchun 0,9 olinadi.
Lemex-ag'dargichli korpus — lemexli plug, lushchilnik, egag olgich, kanal qazgich, kultivator-okuchnikning erga ishlov beruvchn asosiy ish organi. Plug va lushchilniklarga o'rnatiladigan lemex- ardargichli korpusning asosiy qismlari (14-rasm): lemex I, ag'dargich II,
dala taxtasi IV, stoyka III dan iborat. Lemexda: tumshuq 1, tig' 2 va tovon 3, ag'dargichda: ko'krak 7 va qanot 5 bo'ladi. Lemex va ag'dargich korpusning ish qismi, dala taxtasi va stoyka esa yordamchi qismlar hisoblanadi. Lemex-ag'dargichli ish sirti haydalmagan dala tomondagi qirrasi 5, shudgor tomondagi korpusning egat qirrasi 4 va yuqorigi qirrasi 6 bilan cheklangan. Plug korpusining lemexi tuproqni tagidan qirqadi, ag'dargichi esa uni egat devoridan ajratadi. Qirqilgan palaxsa lemex-ag'dargichning ish sirti bo'ylab yuqoriga va yon tomonga siljib, egatga ag'dariladi, uvalanadi. Oddiy pluglarda tuproq palaxsalari ag'dargichdan faqat o'ng tomonga ag'dariladi. Tekis haydaydigan pluglarda (9- rasmga qarang) ham chap, ham o'ng tomonga ag'daruvchi korpuslar ishlatiladi. Tuproqning uvalanish darajasi ag'dargich ko'kragining, palaxsaning buralish darajasi esa qanotning shakliga bog'liq. Umuman tuproqqa ishlov berish sifati ag'dargich turiga, tuproqning mexanik tarkibiga, namligiga va chimli qatlamga bog'liq. 14-rasm. Plugning lemex-ag'dargichli korpusi 1-tumshuq; 2-tig'; 3-tovon; 4-egat qirrasi; 5-qanot; 6-yuqori qirra; 7- ko'krak; 8-dala tomondagi qirra; I-lemex; II-ag'dargich; III-stoyka; IV- dala taxtasi;
Lemex-ag'dargichlarning ish sirtlari lemex tig'ining yoki sirt yasovchisining egat devoriga boshlang'ich, eng kichik va eng katta qiyalik burchaklari ( 𝜃 0
𝜃 min
, 𝜃 max ) hamda bu burchaklar farqi (∆ 𝜃 = 𝜃
0 - 𝜃 min ; ∆
𝜃 =0 max
—0 min
) ga qarab (1-jadvalga qarang) to'rt xil: silindrik (15-rasm, a), madaniy (15-rasm, b), yarimvintsimon (15-rasm, v) va vintsimon (15-rasm, g) bo'ladi.
15-rasm. Plug korpuslari ish sirtlarining turi: a-silindrik; b-madaniy; v-yarimvintsimon; g-vintsimon
maydalaydi va u asosan sochiluvchan tuproqli erda va plantajda ishlatiladi. Madaniy (gorizontal tsilindrsimon) ag'dargich (16-rasm, a) tuproqni yaxshi maydalaydi va qoniqarli (128° ga) burib ag'daradi. Madaniy korpuslar chimqirqarlar bilan birga ishlatiladi.
palaxsani ko'proq burib ag'daradi, lekin sust uvalaydi. Bunday ag'dargichli korpuslar buta-to'qay pluglarida ishlatiladi. Palaxsani to'liq yotqizish uchun ag'dargichning qanot qismiga taxtacha (pero) 4 biriktiriladi.
16-rasm. Lemex-ag'dargichli korpuslar turi: a-madaniy; b-yarimvintsimon; s-vintsimon; g-ag'dargichsiz; b-kesik; e- surilma iskanali korpus; j-chimqirqar; z-okuchnik; 1-lemex; 2- ag'dargich; 3-korpus stoykasi; 4-pero; 5-dala taxtasi; 6-dala taxtasining tovoni; 7-disksimon pichoq; 8-kengaytirgich; 9-to'siq; 10-iskana; 11- paski lemex; 12-yuqorigi lemex; 13-kesik ag'dargich; 14-naralnik; 15- okuchnik lemexi; 16-okuchnik ag'dargichi; 17-okuchnik qanoti.
uvalamagan holda to'liq burib ag'daradi. Vintsimon korpuslar o'tloqlarni shudgorlashda ishlatiladi.
qisman uvalangan tuproq palaxsasi kengaytirgich 8 sirtidan yuqori ko'tarilib, egat tubiga tushadi va zarbdan qo'shimcha maydalanadi. Korpus stoykasi 3 ning eyilmasligi uchun u po'lat plastina (to'siq) 9 bilan berkitiladi.
50 sm) haydaydi. Kesilgan tuproq qatlamining ostki qismi ko'tarilmasdan va ag'darilmasdan lemexlar 11 va 12 orasidan o'tib uvalanadi, ustki xosildor qatlam esa ag'dargich 13 ning sirti bo'ylab ko'tarilib, buralib, quyi qatlam ustiga ag'dariladi. Surilma iskanali korpus (16- rasm, e) toshli qattiq erlarni haydashda ishlatiladi. Iskana 10 ning o'tkir uchi lemexdan 20 ... 30 mm oldinga chiqib tumshuq vazifasini bajaradi. Iskana eyilganda oldinga surib qo'yiladi. Chimqirqar (16- rasm, j) tuproqning ustki o'simlik ildizlari taralgan 8 ... 12 sm li qatlamini qirqib, aylantirib egat tubiga tashlash uchun mo'ljallangan. Chimqirqar bilan qirqilgan tuproq qatlamining egat tubiga joylashishi uchun uning qamrash kengligi asosiy korpus qamrash kengligining 2/3 qismini tashkil etadi. Chimqirqar tuzilishi jixatidan asosiy korpusga o'xshaydi va trapetsiyasimon lemex 1, madaniy (silindrsimon) tipdagi ag'dargich 2 va stoyka 3 dan iborat. Toshli erlarda chimqirqar o'rniga burchak keskichlar o'rnatiladi. Okuchnik (16-rasm, z) ekin qatorlari orasiga ishlov berish uchun mo'ljallangan. Begona o'tlarni tuproq bilan ko'madi va ildizini qirqadi. Okuchnikning asosiy qismlari: naralnik 14 va ajralmas ikki yoqli (qo'shaloq) korpusdan iborat. Korpus o'ng va chap tomonlama qirqib ag'daradigan lemexlar 15 hamda ag'dargichlar 16, qanotlar 17, shuningdek stoyka 3 dan tuzilgan. Naralnik eyilganda almashtiriladi. Qanotlarni siljitib, marza balandligini o'simlik bo'yiga qarab rostlash mumkin. Ishlash chuqurligi 16 sm bo'lganda marza balandligi 25 sm ga boradi.
PLUG ISH ORGANLARI VA G'ILDIRAKLARINI RAMADA JOYLASHTIRISH
Plug sxemasini tuzish va ish organlarini joylashtirishda (17-rasm) quyidagilarga amal qilinadi. Rama balandligi birinchi egat olishda tuproq palaxsasining erkin ko'tarilishi, aylanishi va rama ostidan o'tishi shartidan aniqlanadi. Birinchi egat chuqurligi 2 a/3 bo'lganidan
17-rasm. Plugning ish organlarini joylashtirish sxemasi
𝑏 2 +𝑎 𝑚𝑎𝑥
2
(3.2) bunda β = 1,20 ... 1,25. Chimqirqarning ishlash chuqurligi a =100 ... 120 mm, qamrash kengligi b 1 =2b/3. Uning tumshug'idan korpus tumshug'igacha oraliq t =300 ... 350 mm. Bu masofa qirqilgan palaxsaning korpus va chimqirqar sirtlaridan alohida-alohida tushishini ta'minlashi lozim. t katta bo'lsa, plug qo'pol va og'ir bo'ladi. Chimqirqarning dala qirrasi korpus qirrasidan l 1 =5 ... 10 mm, disksimon pichoq esa chimqirqardan l 2 = 10 ... 15 mm yonga chetlatiladi. Disk markazi chimqirqar tumshug'i ustida joylashadi yoki old tomonga t1=40 mm gacha siljitiladi. Diskning pastki qirrasi chimqirqar tumshug'idan (a 2 —a 1 )=20...30 mm past, disk flanetsining pastki cheti esa dala betidan ∆l= 10 ... 20 mm yuqori turadi. Pichoq tuproqqa a 2 =120 ... 130 mm botadigan qilib o'rnatiladi. Haydalma qatlam ostini yumshatish uchun korpuslar ketida tuproq chuqurlatkich o'rnatiladi. Asosiy korpus va tuproq chuqurlatkich tumshuqlari orasi tuproqning erkin o'tish shartidan aniqlanadi va u t p =
500 mm bo'ladi. Tuproq chuqurlatkich ko'ndalang yo'nalishda korpusning dala qirrasidan n = 0,5b + S masofada o'rnatiladi. Bunda S = 20 ± 5 mm. Uning qamrash kengligi b p = 0,7b; yumshatish chuqurligi a p = 60 ... 160 mm. Panja tumshug'i qanotlaridan t = 10 ... 20 mm past joylashtiriladi. Korpuslarning ramada joylashish sxemasi (18-rasm) quyidagi tartibda bajariladi. Harakat yo'nalishiga 𝜃 0 burchak yasab o'rnatilgan 18-rasm. Plug korpuslari o'rtasidagi bo'ylama masofani aniqlash sxemasi: a-korpus va g'ildiraklarni joylashtirish; b-masofani aniqlash.
lemexlarning tumshuqlari (A 1 ,A 2 ,A 3 nuqtalar) teng ta'sir etuvchi kuch R yo'nalishi bilan gryadillar (1 — 1, 2—2, 3 — 3,4 —4 chiziqlar) ning kesishish nuqtalarida joylashadi. Lemexning tuproqqa ishqalanish kuchi va normal kuch N ning teng ta'sir etuvchisi R lemex tig'iga tik tekislikdan ishqalanish burchagi φ ga og'gan. Demak, ish organlarini ramada joylashtirish uchun chizmada bir-biridan lemexlarning qamrash kengligiga teng b oraliqda z+1 (bunda z — korpuslar soni) parallel chiziqlar o'tkaziladi. 2 — 2 chiziqda ixtiyoriy A 1 nuqta orqali 𝜃 0 burchak yasab lemex tig'i A 1 S 1 o'tkazilib, 1 — 1 chizig'i bilan kesishtiriladi. Lemexga A 1 e perpendikulyarni tushiramiz. Bu N kuchining yo'nalishi bo'ladi. Egat g'ildiragining markazi O b shu normalda yotadi. Normalga φ burchak yasab, R ning yo'nalishini chizamiz va 3 — 3, 4 — 4 chiziqlar bilan kesishtiramiz. Shunda hosil bo'lgan A 2 , A 3 nuqtalar keyingi lemexlar tumshug'ining o'rnini bildiradi. Lemexlar orasidagi bo'ylama masofa L ni topish uchun tuproq palaxsasining sinish nazariyasidan foydalanamiz. 18-rasm, b dagi sxemadan:
0 + l 1 — l 2
1 = l 3 /sin θ
0 ; l 3 — lemex bilan qirqilgan tuproq palaxsasi sinish chizig'i OS ning egat tubiga (dala betiga) proektsiyasi. Sxemadan l 3 = a tg(90° - ψ), bunda tuproqning sinish burchagi ψ (2.18) formulaga asosan topiladi: ψ = 90°— 𝛾 0 +𝜑+𝜑′ 2 , bu holda 𝑙 1 = (𝑎𝑡𝑔 𝛾 0 +𝜑+𝜑 ′ 2 )/𝑠𝑖𝑛𝜃 0
Qiymatlarni o'rniga qo'yib, quyidagi formulani yozamiz: L=l 0 +[ (𝑎 ∙ 𝑡𝑔
𝛾 0 +𝜑+𝜑 ′ 2 )/𝑠𝑖𝑛𝜃 0 ] —bctgθ 0
(3.3) Dala taxtasining uzunligi oddiy pluglarda L = 625 mm. Paxtachilik zonasida φ = 30°, ichki ishqalanish burchagining minimal qiymati φ = 42°, lemexning egat tubiga qiyalik burchagi silindrsimon ag'dargichlar uchun γ = 30°. Yer haydash chuqurligi ⍺ = 30 sm. Bu parametrlar uchun (3.3) formuladan korpuslar orasi L = 790 mm bo'lib, amaldagi raqamga mos keladi. Dala va egat g'ildiraklarining gorizontal o'qlari orasidagi masofa
tumshug'igacha bo'lgan oraliq l' = 50…100 mm. Download 1.47 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling