3-mashg’ulot Mavzu: Introduksiya qilingan o‘simliklarning urug‘ biologiyasini

---

3-mashg’ulot 
 
Mavzu: Introduksiya qilingan o‘simliklarning urug‘ biologiyasini 
o‘rganishga doir tajribalar qo‘yish. Urug‘larning laboratoriya sharoitida unib 
chiqishini o‘rganish. 
Aniq o’quv maqsadi: urug’ va maysaning tuzilishini aniqlаsh va o’rganish. 
Mashg’ulot shakli: amaliy
Mashg’ulot metodi: an’anaviy, aqliy hujum 
Didaktik jihozlar va materiallar: darsliklar, qo’llanmalar, mikroskop, lupa, 
pinset, buyum oynasi, petri kosachasida o’stirilgan loviya, no’xat urug’i va 
maysalari, bug’doy, arpa doni, ularning petri kosachasida o’stirilgan o’simtasi, don 
kesigidan tayyorlangan preparat.
Mashg’ulot mazmuni: Urug’lanish jarayonidan so’ng urug’kurtak urug’ga 
aylanadi. Urug’ meva ichida yetishadi hamda gulli o’simliklarning jinsiy ko’payish 
organi hisoblanadi. 
Urug’ uch qismdan: urug’ po’sti (urug’ni tashqi tomonidan o’rab turadi, 
himoya qilish vazifasini bajaradi), murtak va zapas oziq moddalardan tuzilgan. 
Murtak 
asosiy vegetativ organlariga ega bo’lgan o’simliklarning 
boshlang’ich holatidir. Murtakda urug’ bargi (pallasi) bo’lib, u morfologik 
tuzilishiga ko’ra haqiqiy barglardan farq qiladi. Bir pallali o’simliklarda bitta, ikki 
pallali o’simliklarda ikkita urug’barg bo’ladi. Urug’da murtakning rivojlanishi 
uchun kerak bo’lgan oziq – oqsil, yog’, kraxmal va boshqa moddalar to’planadi. 
Bu moddalar tufayli murtak rivojlanadi. Morfologik tuzilishiga ko’ra urug’lar bir 
necha xil bo’ladi. 
Endospermli urug’lar. Zahira oziq moddalar endosperma to’qimalarida 
to’planadi. Bunday urug’lar urug’ po’sti, murtak va eyedospermadan tuzilgan. 
Asosan bir pallali o’simliklar urug’i, ikki pallalilardan kanakunjut, pion, lipa va 
shunga o’xshaganlar urug’i endospermalidir.