3-mavzu: Elektron jadval muharrirlari. Ms excel dasturi

MUROJAATDAN FOYDALANIB AMAL 

BAJARISHDA NUSXALASHNING AFZALLIGI 
Murojaatdan foydalanib amal bajarishda nusxalardan foydalanish orqali, bajariladigan 
amallarni bir munchga osonlashtirish imkoniyati mavjud. Murojaatlardan foydalanib
nusxalashning afzalliklarini quyidagi mashqlarda ko‘rib o‘tamiz.
1-mashq. a sonini 9 chi darajasigacha hisoblash.
Bajarish:
 o‘nta ustun va oltita satrli jadval hosil qilamiz;
 birinchi satr kataklari 
tugmasi yordamida birlashtirilib, “Berilgan sonning darajalarini
hisoblash” matni yoziladi; 
 A ustunga a soninig qiymatlari kiritiladi;
MS Excelning Вставка- вставка формулу 
ketma-ketligini tanlab, a ning quyidagi
darajalarini yozamiz: 
 B4 katakda berilgan sonning kvadrati ya’ni =$A4*A4 amali bajariladi. Ushbu katakning 

o‘ng pastki burchagiga sichqonchaning ko‘rsatkichini keltirib, chap tugmasi bosilgan

holda ustun bo‘yicha pastga qarab siljitiladi va B7 katakda to‘xtatiladi; 
 B7 katakning o‘ng pastki burchagiga sichqonchaning ko‘rsatkichi keltirilib, chap tugmasi
bosilgan holda B7:I7 oraliqda siljitiladi. Natijada quyidagi ko‘rinish hosil bo‘ladi: 

---

---

YODDA SAQLANG ! 

MS Excel 2010 da kiritilgan matnlar kataklarga sig‘may qolsa, Перенос 

текста (matnni ko‘chirish) tugmasidan foydalaniladi.

MS EXCELNING FUNKSIYALAR KUTUBXONASI 
Excelda tayyorlanadigan ma’lumotli jadvallar matn yoki sonlar bilan to‘ldirishligini 
yuqorida aytib o‘tdik. Ba’zan kataklardagi mashg‘ulotlar ustida ayrim hisoblashlarni bajarish
zaruriyati tug‘iladi, bunday vaziyatda formulalardan foydalaniladi. 
Buning uchun MS Excel 2010 tasmasidagi Формулы bo‘limiga murojaat qilinadi. Ushbu
bo‘limda qiymatlar, ifodalar va kataklar ustida amallar bajarishga mo‘ljallangan funksiyalar 
kutubxonasi jamlangan.
Kutubxonadagi turli vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan funksiyalarning ba’zi birlari bilan 
tanishib chiqamiz
.
Matematik funksiyalar 

t/r
Funksiya 

Vazifasi
1
ФАКТР 

argument sifatida berilgan butun son faktorialini hisoblaydi

2
ABS 

argument qiymatining modulini hisoblaydi

3
LN 

sonning natural logarifmini hisoblaydi

4
EXP 

sonning eksponentasini hisoblaydi

5
SIN 

sonning sinusini hisoblaydi

6
COS 

sonning kosinusini hisoblaydi

7
TAN 

sonning tangensini hisoblaydi (radianda)

8
НОД 

ikki va undan ortiq butun sonlarning eng katta umumiy

bo‘luvchisini hisoblaydi 
9
НОК

ikki va undan ortiq butun sonlarning eng kichik umumiy

bo‘linuvchisini hisoblaydi 
10
ОКРУГЛ

haqiqiy sonni yaxlitlaydi

11

СУММ
ikki va undan ortiq sonlarning yig‘indisini hisoblaydi 

12
ПРОИЗВЕД 

Ikki va undan ortiq sonlar ko‘paytmasini hisoblaydi

13

ЗНАК
Son manfiy bo‘lsa -1 ni, musbat bo‘sa 1 ni, nol bo‘lsa 0 ni 

chiqaradi
14

КОРЕНЬ
Sonni kvadrat ildizini hisoblaydi 

1-mashq. Berilgan 6,10, 30, 60 sonlarning eng katta umumiy bo‘luvchisini hisoblang.

Bajarish:

 A1 katakka 6 sonini, B1 katakka 10 sonini, A2 katakka 30 sonini, B2 katakka 60 sonini 
kiritamiz;
 C4 katakka quyidagi formulani kiritamiz: =НОД(A1:B2) 
 Enter tugmasi bosiladi.Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:

---

---

YODDA SAQLANG ! 


MS Excel 2010 da algebraik amal belgilari quyidagilar: 

+ (yig‘ish); - (ayirish); * (ko’paytirish); / (bo’lish); ^ (darajaga 

ko’tarish).