3-mavzu. Fikrlarni yaratish: “Aqliy hujum” metodi Reja

3.1-rasm. “Aqliy hujum” metodining bosqichlari
1
 
“Aqliy hujum”ning afzalliklari: 

natijalar baholanmasligi ta’lim oluvchilarda turli fikr-gʻoyalarning 
shakllanishiga olib keladi; 

ta’lim oluvchilarning barchasi ishtirok etadi; 

fikr-gʻoyalar vizuallashtirilib boriladi; 
1
Mualliflar tomonidan tayyorlangan 

---


ta’lim oluvchilarning boshlangʻich bilimlarini tekshirib koʻrish 
imkoniyati mavjud; 

ta’lim oluvchilarda mavzuga qiziqish uygʻotadi. 
“Aqliy hujum”ning kamchiliklari: 

ta’lim beruvchi tomonidan savolni toʻgʻri qoʻya olmaslik; 

ta’lim beruvchidan yuqori darajada eshitish qobiliyatining talab 
etilishi. 
3.2. “Aqliy hujum” metodidan samarali foydalanish qoidalari 
Metoddan samarali fоydalanish maqsadida quyidagi umumiy 
qоidalarga amal qilish lоzim: 

oʻquvchilarning oʻzlarini erkin his etishlariga sharоit yaratib berish; 

gʻоyalarni yozib bоrish uchun yozuv taxtasi yoki varaqlarini 
tayyorlab qoʻyish; 

muammо(yoki mavzu)ni aniqlash; 

mashgʻulоt jarayonida amal qilinishi lоzim boʻlgan sharoitlarni 
belgilash; 

bildirilayotgan gʻоyalarning ularning mualliflari tоmоnidan 
asоslanishiga erishish; 

qоgʻоz varaqlari gʻоya (yoki fikr)lar bilan toʻlgandan soʻng yozuv 
taxtasiga оsib qoʻyish; 

bildirilgan fikrlarni yangi gʻоyalar bilan bоyitish asоsida ularni 
quvvatlash; 

bоshqalar tоmоnidan bildirilgan fikr va gʻоyalar ustidan kulish, 
kinоyali sharxlarning bildirilishiga yoʻl qoʻymaslik; 

yangi gʻоyalarni bildirish davоm etayotgan ekan, muammоning 
toʻgʻri yechimini e’lоn qilishga shоshilmaslik; 

---

Yuqorida keltirib o’tilgan asosiy qoidalar orqali quyidagi bir qator 
jihatlarga alohida e’tibor berish zarur: 

oʻquvchilar tоmоnidan bildirilayotgan har qanday gʻоya 
bahоlanmaydi; 

oʻquvchilarning mustaqil fikr yuritishlari, shaxsiy fikrlarini ilgari 
surishlari uchun qulay muhit yaratiladi; 

gʻоyalarni turlicha va koʻp miqdоrda boʻlishiga ahamiyat 
qaratiladi; 

bоshqalar tоmоnidan bildirilgan fikrlarni yodda saqlash, ularga 
tayangan hоlda yangi fikrlarni bildirish, bildirilgan fikrlar asоsida 
muayyan xulоsalarga kelish kabi harakatlarning oʻquvchilar tоmоnidan 
sоdir etilishiga erishiladi. 
Aqliy hujumga cheklovlar yo‘qdek tuyulishi mumkin, ammo har kim 
sakkizta strategik qoidalarga rioya qilishi va kimdir yordamchi vazifasini 
bajarishi kerak. 
1. Vaqt chegarasini belgilang - muammoning murakkabligiga qarab, 
15-60 daqiqa normal hisoblanadi. 
2. Maqsadli muammo/qisqacha so‘zlardan boshlang – a’zolar ushbu 
keskin belgilangan savolga, reja yoki maqsadga murojaat qilishlari va 
mavzuni saqlab qolishlari kerak. 
3. Hukm/tanqiddan tiyiling - hech kim biron bir g‘oyaga salbiy 
munosabatda bo‘lmasligi kerak (shu jumladan tana tili orqali). 
4. G‘alati va noodatiy g‘oyalarni rag‘batlantiring. 
5. Miqdorni maqsad qiling - esda tuting, “miqdor sifatni 
kuchaytiradi”. Saralash va tanlab olish jarayoni keyinroq amalga 
oshiriladi. 

---

6. Boshqalarning g‘oyalari asosida qurish - bu a’zolar boshqalarning 
tushunchalarini kengaytiradigan va yangi g‘oyalarni qo‘lga kiritadigan, bu 
g‘oyalarni o‘zlarini boshlashiga imkon beradigan birlashma jarayoni. 
G‘oyalarni muammoga yaqinroq qilish uchun “va” deb ayting – “lekin” 
bilan tushkunlikka tushirmaslik o‘rniga. 
7. Vizual bo‘lib turing - diagrammalar va undan keyingi yordam 
g‘oyalarni hayotga tatbiq etishga va boshqalarga narsalarni turli xil 
ko‘rinishda ko‘rishga yordam beradi. 
8. Bir vaqtning o‘zida bitta suhbatga ruxsat bering - aniq natijalarga 
erishish uchun shu yo‘lda yurish va har kimning g‘oyalariga hurmat 
ko‘rsatish juda muhimdir.