3 Mаvzu Mа’rifiy fikrlаr tаrаqqiyoti vа ulаrning tаrixiyligi

O’lim tutmaguncha o’zgarmas yo’riq)

2.Muhit. 3.Tarbiya.

Beruniyning ilmiy bilimlarni egallash yo’llari, usullari haqidagi fikrlari hozirgi davr uchun ham dolzarbdir. U o’quvchiga bilim berishda:

-o’quvchini zeriktirmaslik;

-bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o’rgatavermaslik;

- uzviylik, izchillik;

- yangi mavzularni qiziqarli, asosan, ko’rgazmali bayon etish va xokazoga e’tibor berish kerakligini uqtiradi.

Abu Nasr Forobiyning asarlaridagi pedagogik fikrlar

• Forobiy birinchi bo’lib ta’lim va tarbiyaga ta’rif bergan olimdir: Ta’lim – so’z va o’rganish bilangina amalga oshiriladi. Tarbiya – esa amaliyot, ish-tajriba bilan amalga oshiriladi.
• Ta’lim-tarbiya ikki yo’l bilan amalga oshiriladi: qanoatbaxsh, ilhomlantiruvchi so’zlar va majbur etish.
• Har kimki ilm, hikmatni desa, uni yoshligidan boshlasin, so’zining ustidan chiqsin, yomon ishlardan saqlanadigan bo’lsin, hiyonat, makr va hiylalardan uzoq bo’lsin, diyonatli bo’lsin, ilm va ahli ilmdan mol-dunyosini ayamasin.
• Inson yaxshi tarbiya ko’rmagan va turmushda yaxshi tajriba orttirmagan bo’lsa, u ko’p narsalarni nazarga ilmay va ulardan jirkanadi. Bunday narsalar unga noo’rin bo’lib ko’ringan narsalar zaruriy bo’lib chiqadi.

Abu Ali ibn Sinoning pedagogik qarashlari

IBN SINONING FIKRICHA INSONLAR XULQ-ATVORIDA BIRMUNCHA NUQSONLAR BOR. BULAR: ALDASH, RASHK, O’CH OLISH, ADOVAT, BO’XTON, IRODASIZLIK KABILARDIR.

TA’LIMDA QUYIDAGILARGA RIOYA ETISH ZARURLIGINI TA’KIDLAYDI:

• BOLAGA BILIM BERISHDA BIRDANIGA KITOBGA BAND QILIB QO’YMASLIK;
• TA’LIMDA YENGILDAN QIYINGA ORQALI BILIM BERISH;
• OLIB BORILADIGAN MASHQLAR BOLALAR YOSHIGA MOS BO’LISHI;
• O’QITISHDA JAMOA BO’LIB MAKTABDA O’QITISHGA E’TIBOR BERISH;
• BILIM BERISHDA BOLALARNING MAYLI, QIZIQISHI VA QOBILIYATINI HISOBGA OLISH;
• O’QITISHNI JISMONIY MASHQLAR BILAN QO’SHIB OLIB BORISH.