3-mavzu. Mutaxassislik masalalarida axborot texnologiyalarini qo‘llash. Elektron jadvallar va ma’lumotlar bazasi

 
MS Accessda ma’lumotlar bazasini yaratish 
Biror ma’lumotlar bazasini loyihalash va yaratish uchun MS Access dasturini 
ishga tushirish kerak. Buning uchun Ishchi stolning masalalar panelidagi «Пуск» 
tugmachasi ustiga sichqoncha ko‘rsatkichini olib borib chap tugmachasini bosamiz 
va «Программы» bo‘limiga o‘tib, MS Access qismini tanlab olamiz (3.2.3-rasm).

---

3.2.3-rasm. MS Access dasturiga kirirsh. 
Dastur ishga tushgandan keyin ekranda quyidagi oyna paydo bo‘ladi (3.2.4-
rasm): 
3.2.4-rasm. MS Access dasturi dastlabki oynasi. 
MBning dastlabki oynasida yuqorida sanab o‘tilgan 6 ta asosiy 
ob’yektlarning ilovalaridan tashqari, yana 3 ta buyruq tugmachalari mavjud. Bular: 
«Открыть» (Ochish), «Koнструктор» (Тuzuvchi), «Создать» (Yaratish) 
tugmachalaridir (3.2.2-rasm). 
«Открыть» 
(Ochish) 
tugmachasi 
tanlangan 
ob’yektni 
ochadi. 
«Koнструктор» (Тuzuvchi) ham tanlangan ob’yektni ochadi, lekin u ob’yektning 
tuzilmasinigina ochib, uning mazmunini emas, balki tuzilishini taxrirlash imkonini 

---

beradi. Agar ob’yekt jadval bo‘lsa, unga yangi maydonlar kiritish yoki mavjud 
maydonlarning xossalarini o‘zgartirish mumkin. «Создать» (Yaratish) tugmachasi 
yangi ob’yektlarni: jadvallar, so‘rovlar, shakllar va hisobotlarni yaratish uchun 
ishlatiladi. 
Biror MBni yaratishdan oldin albatta uning loyihasini ishlab chiqish lozim. 
Buning uchun MBning tuzilmasini aniqlab olish kerak bo‘ladi. MBning yaxshi 
tuzilmasi talablarga mos keladigan, samarali MBni yaratish uchun asos bo‘ladi. 
MS Accessda MBni yaratishning ikki usuli mavjud. Ulardan biri bo‘sh bazani 
yaratib, so‘ngra unga jadvallar, shakllar, hisobotlar va boshqa ob’yektlarni 
kiritishdan iborat. Bu usul ancha yengil va qulay bo‘lgani bilan MBning har bir 
elementini alohida aniqlashga to‘g‘ri keladi. Shuning uchun ikkinchi usuldan 
ko‘proq foydalaniladi. Unda «Мастер» (Usta) yordamida barcha kerakli jadvallar, 
shakllar va hisobotlarga ega bo‘lgan ma’lum turdagi MB birdaniga yaratiladi, 
so‘ngra tegishli o‘zgartirishlarni bajarish mumkin. Bu boshlang‘ich MBni 
yaratishning eng sodda usulidir. 
3.2.5-rasm. Yangi MB ni yaratish.