3-Mavzu: O‘qituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishning pedagogik-psixologik shart-sharoitlari. Bo‘lajak

kompetentlilik shakllanishida 
pedagoglarda professional 

---

ko‘rsatdi, 
bunda 
maxsus 
komponentning 
nisbatan 
yuqori
ko‘rsatkichlarida ijtimoiy va shaxslilik 
komponentlari past 
ko‘rsatkichlarga ega ekanligi namoyon bo‘ldi. 
Mazkur holatga shakllantiruvchi korreksion tadbirlarda alohida e’tibor 
qaratish lozim. Kompetentlik va u bilan bog‘liq kompetensiya tushunchasi 
mutaxassisning kasbiy tavsifi yoki lavozimdagi shaxsning loyiqligini 
baholash kontekstida keng qo‘llaniladi, ammo ularning pedagogik 
fanlardagi ahamiyati doim ham bir xil ma’no kasb etmaydi. Shuningdek, 
pedagogning kasbiy kompetentligi masalasini muhokama etishdan oldin, 
kasbiy kompetentlikka yaxlit umumiy aniqlik kiritishga urinib ko‘ramiz. 
L.S.Vigotskiy, S.L.Rubinshteyn, A.N.Leontevlar tadqiqotlarining 
ko‘rsatishicha, professionallik, shaxsning kasbiy shakllanishi nafaqat 
ma’lum hajmdagi bilim, ko‘nikma va malakalarning o‘zlashtirilishini, balki 
shaxsning ma’lum kasb egalariga xos bo‘lgan ijtimoiy xulq- atvorlarni 
boshqaruvchi murakkab psixik tizimning shakllanishi, kasbiy tajribaning 
to‘planishi va uni keyingi takomillashuvi hamda rivojlanishini 
ta’minlovchi qobiliyatlarning shakllanishini ham o‘z ichiga oladi. 
Kasbiy layoqatlilik va kasbiy kompetensiyaning shakllanishi masalalari 
bilan shug‘ullanuvchi ko‘pchilik psixologlarning fikricha, kasbiy 
kompetensiya asoslari bolaning tug‘ilishi bilan to‘plana boradi va 
individning neyrodinamik sifatlari bilan belgilanadi. Shu bilan birga ular 
hatto “kasbiy layoqatsiz” odamlar ham neyrodinamik reaksiyalar tezligi 
yoki ularning kompleksi nuqtayi nazaridan u yoki bu faoliyatdagi 
muvaffaqiyatga bo‘lgan motivatsiyaning yuqori darajasiga erishish 
mumkinligida yetakchi rol o‘ynashini ham tan olishadi. 
Shunday qilib, kasbiy kompetentlik deganda umumiy ma’noda, 
shaxsning professionalligini, ya’ni uning u yoki bu sohadagi nazariy va 
amaliy tajribalarining uyg‘unligini tushunamiz. Shu bilan birga, 
kompetensiya bu, u yoki bu faoliyatni amalga oshirish uchun 
shaxsqobiliyatlarining mavjudligi va 
bu 
qobiliyatlarning
rivojlanganlik darajasini tushunamiz. 
NAZORAT UCHUN SAVOLLAR 
1. 
Kompetentlik nazariyasi va uning bosqichlari haqida nimalarni 
bilasiz? 
2. 
Kompetensiyalar nima? 
3. 
Kompetentlik nima? 
4. 
Trenerning kompetensiyasi haqida nimalar bilasiz? 
5. 
Kasbiy kompetensiyaga ta’rif bering. 
6. 
Trenerlik 
faoliyatiga 
oid kompetensiya 
turlarini
tushuntirib bering. 
7. 
Professional kompetentlikni tushuntirib bering.