3-mavzu: statistik ma’lumotlarni jamlash va guruhlash uslubiy ko’rsatmalar va namunaviy misollarni yechish

A	1	2
3
I	11,0-14,0	4 29 12 30	27,50 26,50 25,52 23,98
	Jami	4	103,50
II	14,0-17,0	3 9 15 18 21 25 28	22,33 21,20 20,15 19,62 17,90 17,10 16,45
	Jami	7	134,75
III	17,0-20,0	2 5 10 14 17 22 24 27 19 6	13,58 13,54 13,50 13,24 13,36 12,30 12,18 12,12 11,90 11,60
	Jami	10	127,32
IV	20,0-23,0	1 7 11 16 23 20	9,55 8,90 7,60 6,10 5,40 5,20
	Jami	6	42,75
V	23,0-26,0	8 13 26	3,25 2,50 1,00
	Jami	3	6,75
	Hammasi	30	415,07

Endi, yuqorida keltirilgan ishchi jadvallar tuziladi va uning natijalari bo’yicha quyidagi yakuniy jadvalni tuzamiz:

Kredit miqdori va foiz stavkasi o’rtasidagi bog’liqligi

Foiz stavkasi bo’yicha guruhlar,%	Banklar soni	Kredit miqdori, mlrd sum
		jami	o’rtacha
11,0-14,0 14,0-17,0 17,0-20,0 20,0-23,0 23,0-26,0	4 7 10 6 3	103,50 134,75 127,32 42,75 6,75	25,9 19,25 12,73 7,10 2,25
Jami	30	415,07	13,8

Yakuniy jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, foiz stavkasini ortib borishi natijasida bitta bankka to’g’ri keladigan o’rtacha kredit miqdori kamayib boradi.

Demak, o’rganilayotgan belgilar o’rtasidagi bog’lanish mavjud bo’lib, u teskari bog’lanish shaklida o’z aksini topgan.
Mustaqil ishlash uchun masalalar
1-masala. Oilalardagi bolalar soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

1	8	2	3	2	3	2	3	0	2	3	7	1	0	2	5	2	3
2	1	2	3	0	6	2	1	5	4	1	4	2	2	4	7	3	7
2	4	2	0	8	4	0	3	1	0	8	2	5	3	7	3	2	0
1	4	1	0	2	1	1	8	2	3	4	3	1	5	1	1	3	2
5	2	0	6	1	1	3	1	2	6	4	2	1	2	1	4	2	1

Yuqoridagi ma’lumotlar bo’yicha taqsimot qatorini tuzing va uni grafik orqali tasvirlang.

2-masala. Hisobot yilida 30 ta sanoat korxonasi bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

№	Mahsulot hajmi, mlrd so’m	Asosiy fondlar qiymati, mlrd so’m	Xodimlar soni, kishi	Ish vaqtini yo’qotilishi, ming kishi-kunlar soni	Foyda, mlrd so’m
1	54	46,0	280	78,0	13,8
2	78	73,6	700	44,0	18,0
3	41	42,0	100	91,0	12,1
4	45	36,0	170	100,0	12,8
5	66	62,0	410	57,4	15,5
6	65	54,6	340	66,0	15,7
7	80	68,4	650	42,0	17,9
8	81	71,2	680	38,0	17,6
9	57	49,6	260	79,8	14,2
10	67	62,4	380	37,0	15,9
11	59	60,8	230	72,0	16,5
12	92	78,8	800	23,1	18,2
13	48	51,0	210	112,0	13,0
14	52	50,0	340	85,2	14,6
15	68	69,0	400	55,7	16,2
16	83	70,4	710	36,0	16,7
17	69	58,4	520	54,6	16,1
18	62	55,0	290	72,8	14,8
19	72	65,0	430	55,4	16,5
20	85	83,2	720	56,0	16,7
21	70	75,2	420	70,4	15,8
22	71	67,2	420	53,6	16,4
23	64	64,2	400	34,9	15,0
24	73	86,0	560	20,4	16,4
25	88	76,2	790	52,0	18,5
26	96	87,2	810	37,0	19,1
27	74	65,6	550	53,1	16,0
28	76	69,2	600	46,0	17,2
29	75	71,8	570	56,4	16,3
30	101	96,0	820	12,0	19,6

Yuqoridagi ko’rsatkichlar bo’yicha taqsimot qatorlarini tuzing va ularni grafiklar (gistogramma, kumulyata, ogiva) orqali tasvirlang.

3-masala. 2-masala ma’lumotlari asosida sanoat korxonalarini asosiy fondlar qiymati bo’yicha guruhlang va har bir guruh uchun quyidagi ko’rsatkichlarni hisoblang:

1. 
   korxonalar sonini;
   
2. 
   xodimlar sonini;
   
3. 
   mahsulot hajmini.
   

4-masala. 2-masala ma’lumotlari asosida sanoat korxonalarini xodimlar soni bo’yicha guruhlang va har bir guruh uchun quyidagi ko’rsatkichlarni hisoblang:

1. 
   korxonalar sonini;
   
2. 
   asosiy fondlar qiymatini;
   
3. 
   mahsulot hajmini;
   
4. 
   foydani.
   

5-masala. 2-masala ma’lumotlari bo’yicha mahsulot hajmi bilan asosiy fondlar qiymati o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganish uchun sanoat korxonalarini guruhlang.
6-masala. 2-masala ma’lumotlari bo’yicha ish vaqtini yo’qotilishi bilan mahsulot hajmi o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganish uchun sanoat korxonalarini guruhlang.
7-masala. 2-masala ma’lumotlari bo’yicha foyda summasi bilan mahsulot ishlab chiqarish hajmi o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganish uchun sanoat korxonalarini guruhlang.
8-masala. 2-masala ma’lumotlari asosida sanoat korxonalarining mahsulot ishlab chiqarish hajmini asosiy fondlar qiymati hamda xodimlar soniga bog’liqligini kombinatsion guruhlash yordamida baholang.
9-masala. Joriy yilda ishlab chiqarish vositalari va iste’mol buyumlarining hajmi o’tgan yilga nisbatan 105,4 va 104,1 % ni, ularning salmog’i o’tgan yilda 73,4 va 26,6 %, joriy yilda esa 74,0 va 26,0 % ni tashkil etadi. Yuqoridagi ma’lumotlarni statistik jadval orqali tasvirlang.

10-masala. Ikkita korxona ishchilarining oylik ish haqi bo’yicha taqsimoti quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi:

Korxona № 1			Korxona № 2
Ish haqi, ming so’m	Ishchilar soni jamiga nisbatan, %	Ish haqi, ming so’m		Ishchilar soni jamiga nisbatan, %
350-380	2	350-400		5
380-410	5
410-440	6	400-450		10
440-470	14
470-500	23	450-500		23
500-530	22
530-560	12	500-550		30
560-590	7
590-620	5	550-600		25
620-650	4	600-650		7
Jami	100	Jami		100

Ikkita korxona bo’yicha ish haqini taqqoslash uchun intervallarni yiriklashtirish usulida quyidagi guruhlarni ajratib qayta guruhlang:

1. 
   400 gacha; 2) 400 dan 460 gacha; 3) 460 dan 520 gacha; 4) 520 dan 580 gacha; 5) 580 va undan yuqori.
   

11-masala. Hisobot davrida zavodlarning mahsulot ishlab chiqarish hajmi bo’yicha taqsimoti quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi:

Zavodlarning mahsulot hajmi bo’yicha guruhlari, mln so’m	Jamiga nisbatan, %
	Zavodlar soni	Mahsulot hajmi
2000 gacha	10	2
2000-3000	35	5
3000-5000	25	15
5000-10000	20	23
10000-20000	6	30
20000 dan yuqori	4	25
Jami	100	100

Salmoqli qayta guruhlash usulida zavodlarning quyidagi uchta guruhini ajrating:

1. 
   50 % gacha; 2) 50 dan 80 % gacha; 3) 80 % va undan yuqori.
   

12-masala. Joriy yilda qishloq xo’jaligi yalpi mahsuloti 660 mlrd so’mni, shu jumladan, dehqonchilik va chorvachilik mahsuloti 440 va 220 mlrd so’mni, ularning salmog’i 66,7 va 33,3 % ni tashkil etadi. Yuqoridagi ma’lumotlarni statistik jadval orqali tasvirlang.
13-masala. Korxonada ishchilarining jinsi va mahsulot ishlab chiqarish hajmi bo’yicha reja bajarilish darajasi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
Korxonada ishchilaining jinsi va reja bajarilish darajasi bo’yicha taqsimlanishi

Ishchilarning reja bajarilish darajasi bo’yicha guruhlari, %	Erkaklar	Ayollar	Ishchilar soni	Reja bajarilish darajasi, %
100 gacha
100-110
110-130
130-150
150 va undan yuqori
Jami

Yuqorida keltirilgan jadval maketi to’g’ri tuzilganmi ? Agar noto’g’ri bo’lsa, to’g’ri jadval maketini tuzing.

14-masala. Viloyat sanoat korxonalarining ishchilar soni bo’yicha taqsimoti to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Viloyat sanoat korxonalarining ishchilar soni bo’yicha taqsimlanishi

Korxonalarning ishchilar soni bo’yicha guruhlari, kishi	Ishchilar soni, kishi	Bitta korxonaga to’g’ri keladigan ishchilar soni, kishi	Ishlab chiqarilgan mahsulot, mln so’m	Bitta korxonaga to’g’ri keladigan mahsulot, mln so’m	Mehnat unumdorligi, mln so’m
200 gacha
200-500
500-1000
1000-2000
2000-5000
5000-10000
10000 va undan yuqori
Jami

Yuqorida keltirilgan jadval maketi to’g’ri tuzilganmi ? Agar noto’g’ri bo’lsa, jadvalning to’g’ri maketini tuzing.