3-мавзу тижорат банкларини ташкил этишнинг ҳУҚУҚий ва иқтисодий асослари

• 3-МАВЗУ
• ТИЖОРАТ БАНКЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ ҲУҚУҚИЙ ВА ИҚТИСОДИЙ АСОСЛАРИ

• РЕЖА
• 1. Банкларни қайта ташкил этишнинг сабаблари ва турлари.
• 2. Банкларни қайта ташкил этиш шакллари.

Банкларни қайта ташкил этишнинг сабаблари:

• Синергетик самарага эришиш
• Бошқарув сифати ва самарасини ошириш
• Солиқ тизими билан боғлиқ сабаблар
• Бизнесни диверсификациялаш
• Ортиқча ресурслардан фойдаланиш имконияти
• Монополия сабаби
• Тугатиш нарзи ва жорий бозор нархи ўртасидаги фарқ.

Синергетик самара ушбу ҳолатда қуйидагилар ёрдамида ҳосил бўлиши мумкин:

• Синергетик самара ушбу ҳолатда қуйидагилар ёрдамида ҳосил бўлиши мумкин:
• Фаолият масштабларига асосланган иқтисод қилиш;
• Бир-бирини тўлдирувчи ресурсларни бирлаштириш;
• Рақобатнинг пасайиши натижасида банкнинг бозор кучи ошиши;
• Трансакцион ҳаражатларнинг камайиши ҳисобига молиявий жиҳатдан иқтисод қилиш.

Қуйида адабиётда энг кўп учрайдиган таснифлар келтирилган:

• Интеграция хусусиятига кўра қуйидагилар фарқланади:
• Горизонтал қўшиб юбориш – бир соҳа компанияларини бирлаштириш.
• Вертикал қўшиб юбориш – турли соҳаларда фаолият юритадиган компанияларни бирлаштириш
• Қардош компанияларни қўшиб юбориш – ўзаро боғлиқ бўлган товарлар ишлаб чиқарадиган компанияларни бирлаштириш.
• Конгломерат қўшиб юбориш – ишлаб чиқариш борасида умумий бўлмаган компанияларни қўшиб юбориш

2. Қайта ташкил этилаётган банклар қайси давлатга тегишлилигига қараб

• миллий қўшиб юбориш – бир давлатга тегишли банкларнинг қўшиб юборилиши;
• трансмиллий қўшиб юбориш – турли давлатлар банклари интеграцияси, бошқа давлатлардаги банкларни сотиб олиш.

3. Банкни бошқарувчи ходимларнинг қайта ташкил этиш жараёнига бўлган муносабатига қараб

• дўстона қўшиб юбориш – харидор банк кўзланган банк раҳбариятига тендер таклифи киритади (кўзланган банк акцияларининг 95-100 фоизини сотиб олиш);
• душманларча қўшиб юбориш - харидор банк кўзланган банк раҳбариятини айланиб ўтган ҳолда кўзланган банк акциядорларига оддий овозли акцияларнинг назорат пакетини сотиб олиш тўғрисида тендер таклифини киритади.