3-mavzu Transuran elementlari. Transuran elementlarini sintez qilish. Radioaktiv oilalar. Yadrolarning ketma-ket yemirilishi

3-mavzu Transuran elementlari. Transuran elementlarini sintez qilish. Radioaktiv oilalar. Yadrolarning ketma-ket yemirilishi.

Reja:

Radioaktiv oilalar

Transuran elementlar

Bo`linuvchi yadroning qobiqli strukturasi.

Transuran elementlarni sintez qilish usuli va ularning xossalari.

Tayanch so’zlar: Izotop, transuran, yemirilish, sistema, nurlanish, sintez.
Radioaktiv oilalar
Radioaktiv o‘zgarish hamma vaqt turg‘un izotop bo‘lishi bilan tugallanavermaydi. Ko‘pchilik hollarda ketma-ket bir necha radioaktiv o‘zgarish kuzatiladi. Bu holda bir-biri bilan “qarindoshlik” aloqalarida bo‘lgan radioaktiv parchalanishlarning butun bir zanjiri hosil bo‘ladi. Shuning uchun radioaktiv zanjirlar ko‘pincha radioaktiv oilalar deb yuritiladi.
Tabiiy radioaktiv izotoplar orasida yarim yemirilish davri Yerning yoshi (4,5∙ yil)ga yaqin bo‘lgan uchta izotop ma’lum. Bularga (T=4,5∙ yil), 235U(T=7∙ yil) va 232Th(T=1,4∙ yil) lar kiradi.
Bu izotoplarning hammasi Mendeleyev davriy sistemasining oxiridan joy olgan bo‘lib, uchta tabiiy radioaktiv oilani boshlab beradi. Uran oilasi Mendeleyev davriy sistemasida eng barqaror bo‘lgan qo‘rg‘oshinning 206Pb va 207Pb izotoplari bilan tugaydi.

№	Oilalar	Atom og‘irligi	Yarim yemirilish davri T
1	238U oilasi	4n	4,5·109 yil	Oilada 15 element bor oxirgisi turg‘un 206Pb
2	232Th oilasi	4n+2	1,4·1010 yil	Oilada 11 ta radioaktiv element bor oxirgisi turg‘un 208Pb