3-Mustaqil ishi reja: p va np sinflar,np-to`liq masalalar tushunchasi

Rasmiy ta’riflardan biri bo’yicha algoritm bu qo’yilgan masalani yechilishiga olib keluvchi aniq harakatlarning chekli ketma-ketligidir. Algoritmlarning turli ta’riflari mavjud. Bu tushunchadan algoritmning quyidagi xossalari kelib chiqadi:

Rasmiy ta’riflardan biri bo’yicha algoritm bu qo’yilgan masalani yechilishiga olib keluvchi aniq harakatlarning chekli ketma-ketligidir. Algoritmlarning turli ta’riflari mavjud. Bu tushunchadan algoritmning quyidagi xossalari kelib chiqadi:

Diskretlilik – ya’ni aniqlanayotgan jarayonni qadamba-qadam ko’rinishi.

Ommaviylik – algoritm o’xshash masalalar turkumini yechishi kerak.

Tushunarlilik-algoritmda beriladigan ko’rsatmalar foydalanuvchiga tushunarli bo’lib, uning talablariga javob berishi kerak.

Aniqlilik – algoritmda ma’lum tartibda amallarni bajarish nazarda tutilishi kerak va bajaruvchiga joriy qadam tugatilishi bilan qaysi qadam keyingi bo’lib bajarilishi aniq ko’rsatilishi kerak.

• Natijaviylik . Har bir algoritm chekli sondagi qadamlardan so’ng albatta natija berishi shart. Chekli qadamdan so’ng qo’yilgan masala yechimga ega emasligini aniqlash ham natija hisoblanadi.

Hisoblash masalalarining qo‘yilishi, tadqiq etilishi va yechilishi. Tadqiqotchini qiziqtirayotgan miqdorlar qiymatlarini topish yoki ularning matematik modelga kirgan boshqa parametlar yoki miqdorlar bilan bog‘liqligi xarakterini ochib berish uchun matematik masala qo‘yiladi, keyin u yechiladi. Yechiladigan masalalarning asosiy turlarini qarab chiqaylik, bular: to‘g‘ri masalalar; teskari masalalar; identifikatsiya masalalari. 1.1-rasm. Burchak ostida otilgan jismning harakati sxemasi. Buning uchun dastlab matematik modelga kirgan miqdorlarni shartli ravishda uch turga artish mumin: x – dastlabki (kiruvchi) ma’lumotlar; a – model parametrlari; y – izlanayotgan yechim (chiquvchi ma’lumotlar). Dinamik modellarda izlanayotgan yechim ko‘pincha t vaqtning y = y(t) funksiyasi bo‘lib, u juda muhim ahamiyatga ega.

• Hisoblash masalalarining qo‘yilishi, tadqiq etilishi va yechilishi. Tadqiqotchini qiziqtirayotgan miqdorlar qiymatlarini topish yoki ularning matematik modelga kirgan boshqa parametlar yoki miqdorlar bilan bog‘liqligi xarakterini ochib berish uchun matematik masala qo‘yiladi, keyin u yechiladi. Yechiladigan masalalarning asosiy turlarini qarab chiqaylik, bular: to‘g‘ri masalalar; teskari masalalar; identifikatsiya masalalari. 1.1-rasm. Burchak ostida otilgan jismning harakati sxemasi. Buning uchun dastlab matematik modelga kirgan miqdorlarni shartli ravishda uch turga artish mumin: x – dastlabki (kiruvchi) ma’lumotlar; a – model parametrlari; y – izlanayotgan yechim (chiquvchi ma’lumotlar). Dinamik modellarda izlanayotgan yechim ko‘pincha t vaqtning y = y(t) funksiyasi bo‘lib, u juda muhim ahamiyatga ega.