3-tema. Dawıssız sesler hám olardıń klassifikaciyası Joba

Gg háribi. Bul hárip til artı, jabısıńqı, únli dawıssız sesti bildiredi. Ol únleslik nızamına muwapıq kóbinshe jińishke dawıslılar menen bir buwında kelip, sózlerdiń basında, ortasında jiyirek, al aqırında júdá siyrek jazıladı: gáp, gúl, geshir, gósh, gilem, gúrish, tógin, bóget, segiz, tegis, búgin, t.b. Sonday-aq orıs tili arqalı ózlestirilgen xirurg, pedagog, filolog, gaz, gazeta, gazon, garaj sıyaqlı sózlerde g háribi juwan dawıslı háripler menen de qatara jazıladı.
Ǵǵ háribi. Bul hárip kishkene tillik, juwısıńqı, únli dawıssız sesti bildiredi. Ol únleslik nızamına muwapıq kóbinshe juwan dawıslılar menen bir buwında kelip, sózlerdiń basında, ortasında jiyirek, al aqırında júdá siyrek jazıladı: ǵaz, ǵarǵa, ǵalaba, daǵ, t.b. Sonday-aq, ǵálle, ǵárejet, ǵáziyne, ǵázzel, ǵálet, ǵárezsizlik, ǵárip, t.b. sıyaqlı sózlerde jińishke dawıslı hárip penen de bir buwında jazıladı.
Kk háribi. Bul hárip til artı, jabısıńqı, únsiz dawıssız sesti bildiredi. Ol únleslik nızamına muwapıq tiykarınan jińishke dawıslılar menen bir buwında kelip, sózlerdiń barlıq orınlarında jazıladı: kásip, kitap, kún, kúlki, kók, kórkem, kiyik, keme, kene, keli-kelsap, kiyim-kenshek, kórik, ilik, t.b. Sonday-aq jekke-siyrek karta, kompas, kareta sıyaqlı sózlerde juwan dawıslı hárip penen de bir buwında jazıladı.
Qq háribi. Bul hárip kishkene tillik, jabısıńqı, únsiz dawıssız sesti bildiredi. Ol únleslik nızamına muwapıq kóbinshe juwan dawıslılar menen bir buwında kelip, sózlerdiń barlıq orınlarında jazıladı: qala, qara, qayıq, qaymaq, qamshı, qaysar, qaqpaq, soqpaq, saqpan, shoqqı, shaqqı, aqlıq, t.b. Sonday-aq q háribi qádir, qábir, qáhat, qáwli, t.b. sıyaqlı jińishke dawıslı hárip penen de bir buwında jazıladı.
Xx háribi. Bul hárip kishkene tillik, juwısıńqı, únsiz dawıssız sesti bildiredi. Ol q háribine qaraǵanda biraz sheklengen. Qáliplesken jazıw dástúri boyınsha xabar, xalıq, xan, xanalas, xat, xızmet, taxt, taxta, xoja, Xojeli, xojalıq, xosh, xoshamet, xoshirey, saxna, malxana, xurma, t.b. sıyaqlı sózlerde jazıladı. Sonday-aq orıs tilinen awısqan xlor, ximiya, xalat, t.b. sıyaqlı sheklengen sózlerde ǵana jazıladı. Kópshilik sózlerde, ásirese, eki dawıslınıń aralıǵında esitilgeni menen x jazılmaydı, al q jazıladı: aqıl, saqal, aqıra, aqıret, aqırın, baqa, toqım, taqan, taqım, taqır, taqıya, taqıyıq, t.b.