302-guruh O’simliklar meneral tarkibi

sellyuloza-xujayra devorlarining asosiy tarkibiy kismidir. Paxta tolasining 95-98 % lub, zigir, kanop, kunjut tolalarining 80-90 % i tsellyulozadan iborat. Pardali gallagullilar (suli, guruch, tarik) uruglarida tsellyuloza 10-15 % buladi. 5. Yoglar va yogsimon moddalar (lipidlar) usimlik xujayrasi tsitoplazmasining struktura komponentlari xisoblanadi, moyli ekinlarda esa zaxira birikmalar rolini bajaradi. Odatda strukturali lipidlarning mikdori kup emas usimlik xul massasining 0,5-0,1% i atrofida buladi, lekin ular usimlik xujayralarida muxim funktsiyalarni, shu jumladan membranlarning sindiruvchanligini boshkarishga doir funktsiyalarni. Eng muxim moyli ekinlar va soya uruglaridan moy (yog) ning urtacha mikdori % xisobida: Kanakunjut-60, Zigir-30, Kunjut-45-50, Kanop-30 Kuknori-45-50, Xantal-30-35, Zaytun-45-50, Chigit-25, Kungabokar-24-50, Soya-20. Ximiyaviy tuzilishiga kura yoglar –uch atomli spirt gemarining murakab efirlari bilan yukori molekulyar yog kislotalar aralashmasidir. O’simlik moylarida tuyinmagan kislotalardan olein, linol va linolen kislotalar, tuyinganlarida esa palmitin va stearin kislotalar buladi. O’simlik moylari uglevod va oksillarga karaganda ikki baravar kup energiya chikaradi. Linol va linolen yog kislotalar fakat usimlik moylarida buladi va odam uchun tengi yuk modda іisoblanadi, bu kislotalar odam organizmida sintezlana olmaydi.