4- amaliy. Matnli masala tushunchasi. Matnli masalalar turlari, matnli masalalar yechish jarayonini modellashtirish. Matnli masalalar yechish metodlari. Nostandart masalalar. Mantiqiy masalalar. Boshlan‘ich sinflardagi iqtisodiy va statistik

2.Iqtisodiy masalalar.

1.Nodirdagi pul x so’m, Jaxongirdagi pul y so’m bo’lsin. x = y => x=4y ni topamiz. Nodir pulining qandaydir a qismini Jaxongirga bersa ularning pullari neng bo’ladi deylik, quydagi tenglikni tuzamiz: 4y-a=y+a => a = 1.5y Demak Nodir pulining 1.5y qismini Jaxongirga berishi kerak ekan. Quydagi proprtsiyani tuzamiz: => z=37.5 Nodir pulining 37.5% ni Jaxongirga berishi kerak ekan. Javob:37.5%

2.Nodirdagi pul x so’m, Jaxongirdagi pul y so’m bo’lsin. x = y => x=2y ni topamiz. Nodir pulining qandaydir a qismini Jaxongirga bersa ularning pullari neng bo’ladi deylik, quydagi tenglikni tuzamiz: 2y-a=y+a => a = 0.5y Demak Nodir pulining 0.5y qismini Jaxongirga berishi kerak ekan. Quydagi proprtsiyani tuzamiz: => z=25 Nodir pulining 25% ni Jaxongirga berishi kerak ekan. Javob:25%
Savol va topsgiriqlar.
1. Hovuzga 2 ta quvur o'tkazilgan. Birinchi quvur bo'sh hovuzni 10 soatda to'ldiradi, ikkinchisi esa 15 soatda bo'shatadi. Hovuz bo'sh bo'lgan vaqtda ikkala quvur birdaniga ochilsa, hovuz necha soatdan keyin to'ladi?
2. Usta muayyan ishni 12 kunda, uning shogirdi esa 30 kunda bajaradi. Agar 3 ta usta va 5 ta shogird birga ishlasalar, o'sha ishni necha kunda bajarishadi?
3. Muayyan ishni bajarishga bir ishchi 3 soat, ikkinchi ishchi esa 6 soat vaqt sarflaydi. Birinchi ishchi 1 soat ishlagandan keyin, unga ikkinchi ishchi qo'shildi. Ikkala ishchi birgalikda qolgan ishni necha soatda tugatishadi?
4. Bir ishchi buyurtmani 6 soatda, boshqasi esa 10 soatda bajaradi. Ular birgalikda 3 soat ishlaganlaridan keyin ishning qancha qismi bajarilmay qolgan bo'ladi?
5. Birinchi brigada ishni 24 kunda, ikkinchisi esa 16 kunda tamomlay oladi. Agar birinchi brigadaga ikkinchi brigada 4 kun yordamlashsa, birinchi brigada ishni necha kunda tamomlay oladi?
13. Biror topshiriqni usta 20 kunda, shogird 30 kunda bajaradi. Ular birgalikda ishlasa, bu topshiriqni necha kunda bajarishadi?
14. 12 ta ishchi ma'lum miqdordagi ishni 4 soatda bajaradi. Xuddi shu ishni 3 soatda bajarish uchun necha ishchi kerak?
15. Hovuzga uchta quvur o'tkazilgan.