4-Amaliy mashg‘ulot 4-Mavzu. Tovar-pul munosabatlari rivojlanishi bozor iqtisodiyoti shakllanishi va ama qilishning asosidir

4-Amaliy mashg‘ulot
4-Mavzu.Tovar-pul munosabatlari rivojlanishi bozor iqtisodiyoti shakllanishi va ama qilishning asosidir.

Reja
1. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o‘tish va uning rivojlanishi.

2. Tovar va uning xususiyatlari. Tovar ishlab chiqarishga sarflangan mehnatning tavsifi.
3. Qiymatning mehnat nazariyasi va qo‘shilgan miqdor nafliligi nazariyalari.
4. Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari.
5. O‘zbekistonda milliy valyuta pul - so‘mning muomalaga kiritilishi va yerkin valyuta almashtirishining yo‘lga qo‘yilishi.

Masalalar

1. 18 ta qalamning 50 ta daftar tovarlarining almashuv qiymati qanday o‘zgaradi, agar:

a) qalamlar qiymati 2 barobar oshsa?
b) daftarlar qiymati 2 barobar tushsa?
v) qalamlar qiymati 2 marta tushsa va daftarlar qiymati 2 marta oshsa?
Almashuv qiymati nima? Qiymat va almashuv qiymati o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushu ntiring?

2. 
   8 soat davomida ishchi 8 ta mahsulot ishlab chiqaradi.
   

Agar:
a) mehnat unumdorligi 2 marta oshsa?
b) mehnat unumdorligi 1,5 marta oshsa?
Bir mahsulot va barcha mahsulotlarning qiymati qanday o‘zgaradi?

2. 
   Aholining X tovarga bo‘lgan yehtiyojini qondirish maqsadida 3 nafar ishlab chiqaruvchi mehnat qiladi.
   

Ishlab chiqaruvchilar	X^(e) tovarning 1 birligini ishlab chiqarishga sarflanadigan vaqt (t)	Ishlab chiqarilgan tovarlar miqdori X (bir) Q
A V S	3 4 5	200 150 180

X tovarning qiymati miqdorini aniqlang yoki t ijtimoiy zaruriy vaqtni.

4. Muomaladagi tovarlar narxining yig‘indisi 300 ming so‘m, kreditga sotilgan tovarlar narxining yig‘indisi 200 ming so‘m, to‘lov muddati kelgan tovarlar narxi yig‘indisi – 10 ming so‘m, qoplangan to‘lovlar – 15 ming so‘m. pul birligi so‘m 1 yilda o‘rtacha 25 oborot qiladi.
Muamala uchun zarur bo‘lgan pul miqdorini aniqlang? Agar muamalaga 15 ming so‘m chiqarilsa, iqtisodiyotda qanday o‘zgarishl bo‘ladi?

5. 
   Milliy bankimiz filialida qog‘oz pullar 215 so‘mni tashkil yetsin. Jamg‘arma kassalar hisobidagi qo‘yilmalar – 800 so‘m bo‘lsa, chek qo‘ylmalar - 1615 so‘m bo‘lsa mayda muddatli qo‘yilmalar 2382 so‘m bo‘lsa, yirik muddatli qo‘yilmalar 620 so‘m bo‘lsa M₁, M₂, M₃ pul agregatlarini hisoblang.
   

6. Tovar pullardan qog‘oz va kredit pulga o‘tishning afzalligi nimada? Tovar pullarga qisman qaytish mumkinmi?

7. Agar muammolada barcha naqd pullar yo‘q bo‘lsa, biz puldan muamola vositasi sifatida foydalanishdan to‘xtaymizmi?

8. Quyidagi holatlarning har birida pul qanday vazifani bajaradi?

a) Sizning bankdagi depozit hisobingiz;
b) Kreditga avtomobil sotib olish;
v) Bozorda sabzovot harid qilish;
g) Stipendiya olish;
d) Yer maydoni sotish;
e) prays-list na prodavemuyu bo‘tovuyu texniku v magazine.

9) Pulning absalyut likvidligi quyidagilarga bog‘liq:

a) uning tilla mazmuniga;
b) muamaladagi pul miqdoriga;
v) pulning aylanish tezligiga;
g) transaksion xarajatlarga;
To‘g‘ri javobni toping.

10. Sizning 3 mln. naqd pulingiz bor. O‘rtog‘ingizning esa 3 mln. so‘m narxlangan shahar chetida uyi bor. Kimning mulki, boyligi ko‘proq likvidlikka yega? Har doim ham mulkning likvidligi foyda keltiradimi?

11. Hozirgi zamon pulining qadri quyidagilar bilan belgilanadi?

a) uning tilla mazmuni bilan;
b) narxlar darajasi bilan;
v) mutloq likvidligi bilan;
g) muammala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori bilan;
d) mamlakatning oltin zahirasi bilan
To‘g‘ri javobni toping.

1. Toshkent fond birjasida 1 oktyabrda 1 donasi 1000 so‘m bo‘lgan 20.000 ta aksiyani 31 oktyabrgacha sotish bo‘yicha bitim imzolanadi. Oktyabr oyida aksiya kursi 1200 so‘mga chiqdi. Bu holatda kim va qancha miqdorda yutdi? (sotuvchimi yoki xaridormi?) Oktyabr oyida aksiya kursi 900 so‘mgacha pasaysa nima bo‘ladi?