4-ma'ruza: Sotsial guruhlar va sotsial institutlar. Reja

4-ma'ruza: Sotsial guruhlar va sotsial institutlar.

Reja :

• Sotsial guruh tushunchasi, uning turlar va asosiy belgilari.
• Qon-qarindoshlikka asoslangan guruhlar.
• Sotsiologiyada sotsial institut tushunchasi.

Adabiyotlar:

• 1.Asosiy adabiyotlar

1.Umumiy sotsiologiya.Mualliflar guruxi.T.2000

2.Sotsiologiya. Giddеns Entoni.pеr.s angl.T.2012

3.Sotsiologiya. R.A.Ubaydullaеva T. 2002

4.Madaniyat sotsiologiyasi. Bеkmurodov M.B. 2010

5.Sotsiologiya tarixi. M.Bеgmatov. 2000

• 2.Qo`shimcha adabiyotlar:
• Sotsiologiya. Ismoilov K.K., Akxmedova.

(O `quv qo`llanma). –T., 2014.

2. Bеkmurodov M. Sotsiologiya asoslari. T.. 1994.

• 3.Elеktron kutubxona:

1. www.sociograd.ru

2. http://sociologist.nm.ru/-Sociologist's Warehouse

4. Xorijiy adabiyotlar:

1.Dobrеnkov V.I., Kravchеnko A.I. Mеtodi sotsiologichеskogo isslеdovaniya : Uchеbnik . - M.: INFRA-M, 2008. 768 s.

2.Brain M. Fagan. People of The Earth.London.1992

 

Guruh-

-real mavjud kishilar birligidir. Ular umumiy belgilar, faoliyati yoki biror shart, holatlar bilan birlashadilar. Masalan, talabalar guruhi

Guruh xususiyatlari

• guruh soni, ichki tashkilot, ya'ni institutlar, nazorat shakllari;
• faoliyat namunalari;
• norma va qadriyatlar;
• farq qiladigan xususiyatlari.

Guruhlardagi munosabatlar farqlanadi:

• 1.Bertikal munosabatlar
• 2.Gorizontal munosabatlar
• 3.Boshqaruv munosabatlari
• 4.Subordinatsiya
• 5.Biurokratik munosabatlar(N.Parkinson)
• 6.Liderlik munosabatlar
• 7. Rasmiy munosabatlar
• 8. Norasmiy munosabatlar
• 9.Inkartsiya

• Inguruh (o’zimiznikilar)
• Autguruh (o’zgalar)
• Kvaziguruhlar –qisqa vaqtdagi kishilar birligidir
• Agregatlar- noaniq munosabatga ega bo’lgan insonlar jamoasidir

Rasmiy guruhlar –bu, huquqiy statusga ega bo‘lgan sotsial institut, tashkilot qismi hisoblanadigan mavjud institut, tashkilotdagi mehnat doirasida aniq maqsadga ega bo‘lgan sotsial guruhlardir (dastur, yo‘riqnoma, qonun va boshqalar).

Norasmiy guruhlar-manfaat yuzasidan tuzilgan, huquqiy statusga ega bo‘lmagan guruhlar .

Ташкилотлар:

1.Норасмий

2.Расмий

А) Эркин ташкилотлар

Б) Мажбурий ташкилотлар

В) Утилитар ( манфаатли) ташкилотлар

Katta guruhlar ikki turga bo‘linadi.

• 1. Tasodifiy, stixiyali paydo bo‘ladigan va qisqa vaqt mavjud bo‘ladigan guruhlar. Bularga olomon, xaloyiq (publika), auditoriya va boshqalarni kiritish mumkin.
• 2. Tarixiy rivojlanish natijasida vujudga kelgan va jamiyat ijtimoiy munosabatlari tizimida ma'lum o‘ringa ega bo‘lgan birliklar (ellat, xalq, millat), kasbiy guruhlar, jinsiy va yoshga oid guruhlar (yoshlar, ayollar, keksalar)

Qon-qarindoshlikka asoslangan guruhlar:

• Oila — jamiyat taraqqiyoti davomida paydo bo‘lgan, sotsial institutdir
• Qon-qarindoshlikka asoslangan munosabatlar xalqlarda turlicha.

Klanlar-

• Uning barcha a’zolari fikriga ko’ra, ular bi bobo va momodan ko’paigan( Shotland klanlari, Xitoydagi Si klanlari)