4-ma’ruza. Tarmoq standartlarini tartibga soluvchi qo’mita

3D Torus topologiya. Zamonaviy yuqori tezlikdagi aloqa 
tarmoqlarini rivojlantirish ko‘plab yo'nalishlarni qamrab oladi. Bulardan biri – 
superkompyterlar. Torus tarmoqlari eng yaxshi ishlaydigan superkompyuterlarda 
ishlatiladi. Ularning ma'lum kamchiliklari bor, lekin ularning asosiy foydasi – 
xarajat tejalishi, va bu ularni juda katta miqyosda qo‘llanilishini moslashtiradi. 
Bundan tashqari, ba'zi hisoblash algoritmlarida hisoblash tugunlari asosan 
o'zlarining eng yaqin qo'shnilari bilan ma'lumot almashishadi va bu holda torus 
topologiyasi algoritm bilan yaxshi mos keladi. Torus misoli 4.2.-rasmda 
keltirilgan.
4.2.-rasm. 3D torus ko‘rinishi (chapda) va Fujitsu kompaniyasi yaratgan 3D 
torus topologiyali superkompyuter (o‘ngda). 
3D torusda har bir hisoblash tuguni oltita ‗qo'shniga‘ ulangan. Torusning 
"chetida" joylashgan tugunlar hali ham 6 ta qo'shniga ulangan, shunchaki ular uzun 
o'ralgan bog'lanishlardan foydalanadilar. Supero'tkazuvchilarning hisoblash 
quvvati tugunlar, protsessorlar, yadrolar sonining ko'payishi va turli xil 
tezlatgichlarning 
kiritilishi 
hisobiga 
tez 
o'sib 
bormoqda, 
ammo 
superkompyuterlardan foydalanish samaradorligi va ularning ko'pgina vazifalar 
bo'yicha real ishlashi aloqa tarmoqlarining amalga oshirilishiga bog'liq.