4-ma’ruza. Tarmoq standartlarini tartibga soluvchi qo’mita

Yacheykali topologiya (mesh). Bu topologiya har bir kompyuterni 
tarmoqdagi boshqa kompyuterlar bilan alohida kabel orqali ulanishini nazarda 
tutadi. Bu usul ma‘lumotlarni uzatishda qo‘shimcha yo‘llardan foydanalish imkonini 
beradi. Biror kabel ishdan chiqqanda ma‘lumot boshqa yo‘l orqali uzatiladi va tarmoq 
normal faoliyat ko‘rsatishda davom etadi. Bunday topologiya global hamda bir 
necha uzoqlashtirilgan tarmoqlarni optic tolali, ajratilgan yoki yo‘ldosh aloqa 
liniyalari orqali birlashtirishda qo‘llaniladi. Lekin lokal tarmoqlarda bir mashinada 
bir nechta tarmoq interfeyslari hamda ko‘p hajmdagi kabellar talab etilgani uchun 
qo‘llanilmaydi.
Yacheykali topologiyaning avzalliklari:
 katta ma‘lumot oqimlari bilan samarali ishlash; 
 qo‘shimcha aloqa kanallaridan foydalanish hisobiga tarmoqning yuqori darajada 
barqarorligi; 
 yuqori darajadagi xavfsizlik; ma‘umotlar oqimi uzatuvchidan to‘g‘ri qabul 
qiluvchiga uzatilib, nazariy jihatdan ma‘lumotni o‘g‘irlashning imkoni yo‘q. 
Kamchiliklar: 
 kompyuterlarda tarmoqqa chiquvchi bir nechta tarmoq interfeyslariga 
bo‘lgan talab; 
tarmoqni tashkil etishning narxi yuqoriligi. 
5. 
Aralash topologiya (hybrid). Aralash topologiya o‘zida ikki yoki 
undan ortiq topologiyani birlashtiradi ba shu bilan tugallangan tarmoq tuzilmasini 
hosil qiladi. Hozirda bu topologiya eng keng tarqalgan bo‘lib, ko‘pincha 
yulduzsimon va shina topologiyasi birga qo‘llanadi. Bunda yulduz topologiyasiga 
ega bir nechta tarmoq bir shinaga ulanadi. 
Bu topologiyada bir kompyuterdagi nosozlik tarmoq ishiga xech qanday ta‘sir 
ko‘rsatmaydi, lekin agar markaziy component (konsentrator) ishdan chiqsa, 
tarmoqlar boshqa aloqa qilolmaydi. 
―Yulduz-halqa‖ topologiyasida kompyuterlar markaziy komponentga yulduzsimon 
tarmoqdagi kabi ulanadi. Shu bilan birga barcha komponentlar tarmoq bilan halqa 
topologiyasi bo‘yicha birlashgan. 
Avvalgi holatga o‘xshash bu holatda ham tarmoqdagi biror kompyuterning 
ishdan shiqishi tarmoq ishiga ta‘sir ko‘rsatmaydi. Bo‘sh markerni uzatish usuliga 
ko‘ra tarmoqning barcha kompyuterlari ma‘lumot uzatishda teng imkoniyatga ega, 
bu esa tarmoq ichidagi axborot oqimlarining soni ortishiga olib keladi. 

---

6.