4-маруза. Товар пул муносабатлари

• Мавзу: ИҚТИСОДИЁТДА ТОВАР ВА ПУЛ

1.Ижтимоий хўжалик шакллари ва уларнинг белгилари

• Товар хўжалигининг белгилари:

Товар хўжалигининг ривожланиш босқичлари:

• • Оддий товар хўжалиги – бунда муайян товарлар жамиятнинг асосий майда, алоҳидалашган ва маълум даражада ихтисослашган қатламлари томонидан яратилиб, айирбошлашга тақдим қилинган;
• • Оммавийлашган (капиталистик) товар хўжалиги –ўзининг кўламлиги билан тавсифланади. Бунда бозор муносабатлари умумий характер касб етади, яъни нафақат барча маҳсулотлар, балки ишлаб чиқариш омиллари ҳам товарга айланади. Хусусий мулк устуворлик касб етади.
• • Ҳозирги замон маданийлашган товар хўжалиги – бозор ва давлат механизми ҳамда глобаллашув жараёнининг афзалликларини ўзида мужассамлаштиради.

Ҳозирги замон товар хўжалигида кўлами жиҳатдан меҳнат тақсимотининг қуйидаги турлари фарқланган:

• индивидуал (шахснинг қандайдир касб ёки ихтисосликни эгаллаши);
• корхоналар даражасида (меҳнат жамоасида ҳар хил иш турлари, оператцияларнинг ажратилиш);
• тармоқ ва ишлаб чиқариш турлари кўламида (масалан, электроенергетика, нефт қазиб олиш, автомобилсозлик ва шу кабилар);
• мамлакат кўламида (саноат, қишлоқ хўжалиги ва бошқалар);
• мамлакат ичида ҳудудлар бўйича (ҳар хил иқтисодий ҳудудларда қандайдир маҳсулотни ишлаб чиқаришга ихтисослашиш);
• халқаро (алоҳида мамлакатларнинг қандайдир товарларни ишлаб чиқаришга ихтисослашуви);

• 2.Товар ва унинг хусусиятлари

• 4.Пулнинг келиб чиқиши, моҳияти ва вазифалари

Пул – бу ҳамма товарларни сотиш ва сотиб олиш мумкин бўлган, умумий эквалент ролини ўйновчи махсус товардир

• Қиймат шаклларининг ривожланишига сабаб бўлган омиллар:
• Меҳнат тақсимотининг ривожланиши ва чуқурлашуви;
• Меҳнат унумдорлигининг ўсиши;
• Маҳаллий ва миллий бозорларнинг вужудга келиши.

• Умумий эквивалентлик ролининг олтинга юклатилиш сабаблари:

• сифат жихатдан бир хил ўлчамга келтириш мумкинлиги;
• зангламаслиги ва узок, муддат сақлаш мумкинлиги;
• бўлинувчанлиги ва яхлит ҳолатга келтириш мумкинлиги;
• табиатда нисбатан камёблиги;
• оз микдордаги нодир метал қийматининг анча юқорилиги.

• Пул – бу ҳамма товарларни сотиш ва сотиб олиш мумкин бўлган, умумий эквалент ролини ўйновчи махсус товардир

• Ҳозирги замон пули — умумкупчилик томонидан тан олинган ва давлат томонидан қонунийлаштирилган эквивалентликнинг умумий воситасидир.