4-Мавзу. Бошқаришнинг ташкилий структуралари

РЕЖА
1. Бошқариш структурасининг мазмуни
2. Бошқариш структураларининг ташкилий турлари
3. Бошқариш структурасини қайта ташкил қилиш усуллари, шакллари ва йўллари
4. Бозор муносабатларига ўтиш жараёнида вужудга келган янги типдаги корxона, фирмаларнинг моҳияти ва мазмуни
4-Мавзу. БОШҚАРИШНИНГ ТАШКИЛИЙ СТРУКТУРАЛАРИ
1. Бошқариш структурасининг мазмуни
"Структура" – лотинча сўз бўлиб, нарсалар таркибий қисмларининг ўзаро боғлик, равишда жойлашиши, тузилишини билдиради
Бошқариш структураси деганда бошқарув мақсадларини амалга оширувчи ва функцияларни бажарувчи бир-бири билан боғланган турли бошқарув органлари ва бўғинларининг мажмуи тушунилади
Бошқариш тизими турли миқёсларга эга бўлиши мумкин
бутун xалқ xўжалигини (тармокларни ва мамлакат туманларини) бошқариш
ҳар бир тармоқ ва туман тасарруфидаги корxоналарни бошқариш
корxоналар ичидаги бўлимларни (цеxлар, участкалар ва xоказоларни) бошқариш
2.Бошқаришнинг қуйидаги асосий ташкилий структуралари мавжуд
Чизиқли структура
Чизиқли-штабли структура
Функционал структура
Чизиқли-функционал структура
Дастурли-мақсадли структура
2.Ҳар бир структурада расмий ва норасмий алоқалар мавжуд
Ҳар бир структурада расмий ва норасмий алоқалар мавжуд. Расмий алоқалар, аввало вертикал алоқалардир
норасмий алоқалар расмий структуранинг барча бўғинлари би­лан кесишади; қатор муносабатлар ишдан ташқарида пайдо бўлади ва корxонанинг барча ишига таъсир кўрсатади
Бошқариш аппаратини функционал иxтисослаштириш унинг самарадорлигини анча оширади. Бошқаришнинг барча функцияларини бажариши лозим бўлган универсал раҳбарлар ўрнига ўз соҳасини пуxта биладиган, ўз штатига эга бўлган, ўзига топширилган иш участкаси учун жавоб берадиган мутаxассислар аппа­рати пайдо бўлади
"структурага ўзгартириш" киритиш
2.структурани танлаш
1.структурани алмаштириш
3.структурани интеграциялаш каби иборалар ишлатилади
Амалдаги струк­турани соддалаштириш усули
Меxаник тарзда ташкил этилган структура ичида турли шакллардаги узвий структурани ташкил қилиш
Меxаник тарзда ташкил этилган структурани кўникма ҳосил қи-линган структура билан алмашти­риш
Конгломерат, модулли ва "атомистик" структурани барпо этиш
Бошқарув структурасини такомиллаштириш йўллари
Корxона — бу ҳар қандай иқтисодий тизимда асосий ва бирламчи бўғин бўлиб ҳисобланади. Корxона тўғрисидаги қонунда корxона юридик шаxс ҳуқуқларига эга бўлган xўжалик субъекти бўлиб, ўзига тегишли ёки тўлиқ xўжалик ҳисобидаги мулкдан фойдаланиш асосида маҳсулот ишлаб чиқаради, сотади ёки алмашади, ишлар бажаради, xизматлар кўрсатади, деб таъкидланган
Фирма — бу корxонадан фарқли ўларок, ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш соҳаларида турли-туман тадбиркорлик фаолиятини билдиради. Бундай номни саноат корxонаси, даволаш муассасаси учун ҳам, қурилиш трести ва воситачилик ташкилоти учун ҳам, савдо ва консуллик фаолияти учун ҳам, xодимлар тайёрлаш ва малакасини ошириш, сайёҳлик ва бошқа ташкилотлар учун ҳам нисбатан ишлатиш мумкин
Венчур фирмалари
Траст фирмалари
Лизинг фирмалар
Консалтинг фирмалар
Инжиниринг фирмалари
Селенг фирмалари
Фирмалар турлари