Регрессион ва корреляцион таҳлилда боғланишнинг регрессия тенгламаси аниқланади ва у маълум эҳтимол (ишончлилик даражаси) билан баҳоланади, сўнгра иқтисодий-статистик таҳлил қилинади. 4. Корреляцион-регрессион таҳлилда энг кичик квадратлар усулининг қўлланилиши Функциялар параметрлари одатда “энг кичик квадратлар” усули билан аникланади. Энг кичик квадратлар усулини мазмуни қуйидагича: хақиқий миқдорларнинг текисланган миқдорлардан фарқининг квадратлари йигиндиси энг кам бўлиши зарур:
Бир омилли чизиқли боғланишни олайлик:
Қиймат энг кам бўлиши учун биринчи даражали хосилалар нолга тенг бўлиши керак:
Бу нормал тенгламалар тизими.
Гуруҳланган маълумотлар тўплами бўйича регрессияни тўғри чизиқли тенгламасини аниқлаш: у=а0+а1х тенглама асосида олиб борилади. Бу ерда а0 - озод ҳад, а1 - регрессия тенгламасининг коэффициенти, х - омил белгининг қийматлари, у - натижавий белги алоҳида қийматлари.
а0 ва а, параметрлари қуйидаги нормал чизиқли тенгламалар тизимидан келиб чиқади:
n а0+ а1 х = у
а0 х+ а1 х2 = ух
Тизимнинг параметрларига нисбатан умумий ечими ушбу кўринишда ёзилади:
Регрессия коэффициенти а1, х ва у ўртасидаги боғланишни аниқлайди. У фактор белги бир бирликка ўзгарганда (ўсганда) натижавий белги неча бирликка ўзгарашини кўрсатади. Бизнинг мисолимизда, а1=0,796. Демак, электр билан таъминланганлик (бир ишчининг) 1 КВТ. С га ошганда маҳсулот ишлаб чиқариш 0,796 млн. сўмга ошади.
Белгилар ўртасидаги боғланиш тўғри чизиқли бўлса, у ҳолда корреляцион боғланиш зичлигини аниқлаш учун корреляция коэффициентини ҳисоблаш учун энг қулай формула қуйидаги ҳисобланади:
(1)
Mamlakatda ettita viloyat bo’yicha ikkita ko’rsatkich qiymatlari berilgan 1-jadval |
Viloyatlar raqamlari
Umumiy xarajatlarda oziq –
ovqat maxsulotlariini sotib olish
uchun xarajatlar,%, u
1 68,8
2 61,2
3 59,9
4 56,7
5 55,0
6 54,3
7 49,3
|
Bir ishchining o’rtacha kunlik
ish haqi, ming so’m, x
1 45,1
2 59,0
3 57,2
4 61,8
5 58,8
6 47,2
7 55,2
|
Do'stlaringiz bilan baham: |