4-mavzu. Korxonalarning ishlab chiqarish faoliyatini ifodalovchi ko‘rsatkichlarni tahlil qilish usullari. Reja

Mahsulotlar sotishdan olingan foyda (zarar) hajmining o‘zgarishiga 
quyidagi omillarta’sir qiladi. 
1.Mahsulot sotishdan olingan sof tushum hajmi. 
2. Sotilgan mahsulot tannarxi. 
Mahsulotlar sotishdan kelgan yalpi foydaning o‘zgarishiga ta’sir qiluvchi 
omillarni zanjirli almashtirish usuli orqali aniqlash mumkin. 
Korxonalar moliyaviy xolatini baxolashda kator usullar Bilan bir katorda 
moliyaviy tahlilda kiyosiy tahlil xam aloxida urin egallaydi.
 
Kiyosiy tahlil – korxona moliyaviy hisobotlarining turli elementlari yoki 
moddalarini, takkoslanmaligini ta’minlagan xolda, solishtirish (kiyoslash) orkali 
ularni xolatiga baxo berish bilan tavsiflanadi. Demak, kiyosiy tahlilni amalga 
oshirishning asosiy talablaridan biri bu ma’lumotlarni takkoslanma xolatga keltirib 
olishdir.
Qiyosiy tahlilga misol kilib «Moliyaviy natijalar tugrisidagi hisobot» 
moddalarini taqqoslash imkonini beruvchi quyidagi ma’lumotlarni keltirish 
mumkin. 4-jadval 
Moliyaviy natijalar tugrisidagi hisobot 
ko‘rsatkichlarini kiyosiy tahlili 
Ko‘rsatkichlar 
Bazis 
yili 
Hisobot 
yili 
Mahsulot (tovar, ish va xizmat) larni sotishdan sof 
tushum 
100,0 
100 
- Sotilgan mahsulot (tovar, ish va xizmat) larning 
tannarxi 
74,1 
67,1 
Mahsulot (tovar, ish va xizmat) larni sotishning yalpi 
foydasi (zarari)
25,9 
32,9 
- Davr xarajatlari, jami, shu jumladan: 
12,9 
17,0 
- Sotish xarajatlari
0,2 
0,2 
- Ma’muriy xarajatlar 
4,7 
5,8 
- Boshqa operatsion xarajatlar
8,0 
11,1 
Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari 
4,3 
3,0 
Asosiy faoliyatning foydasi (zarari)