4-mavzu. Maktabgacha adabiy ta’limda badiiy asarlar ustida ishlash texnologiyalari. Hamkorlik pedagogikasi texnologiyasi

3-MAVZU. PEDAGOGIK MUAMMONI TANLASH VA PEDAGOGIK TADQIQOT MAVZULARINI SHAKLLANTIRISH. pEDAGOGIK TADQIQOTNING DOLZARBLIGINI ANIQLASH.

REJA:

• PEDAGOGIK TADQIQOTLAR MUAMMOSI.
• TADQIQOT MUAMMOSINING DOLZARBLIGI.
• DISSERTATSIYA MAVZUSINING DOLZARBLIGI VA ZARURATI.

Tayanch tushunchalar: muaramo, pedagogik muammo, tadqiqot muammosi, mavzu, tadqiqot mavzusi, tadqiqot natijasi

Pedagogik tadqiqotlar muammosi. Ilmiy tadqiqot muammoni qo‘yishdan boshlanadi. Falsafada muammo anglanish paytida obyektiv paydo bo‘luvchi savol yoki savollar jamlanmasi majmui sifatida aniqianadi, ularning yechimi rnuhim amaliy yoki nazariy ahamiyatni o‘zida aks ettiradi. Muammoning tuzilishida quyidagi savol ko‘ndalang turadi: “Avval fanda ma’lum boMmagan qaysi jihatni o'rganmoq kerak?” (V.V.Krayevskiy)

• Pedagogik tadqiqotlar muammosi. Ilmiy tadqiqot muammoni qo‘yishdan boshlanadi. Falsafada muammo anglanish paytida obyektiv paydo bo‘luvchi savol yoki savollar jamlanmasi majmui sifatida aniqianadi, ularning yechimi rnuhim amaliy yoki nazariy ahamiyatni o‘zida aks ettiradi. Muammoning tuzilishida quyidagi savol ko‘ndalang turadi: “Avval fanda ma’lum boMmagan qaysi jihatni o'rganmoq kerak?” (V.V.Krayevskiy)

Tadqiqot muammosi fan va amaliyot uchun birdek dolzarb bo‘lishi kerak. Muammo - bu “bilmaslik haqidagi bilim”dir. Muammo tuzilishi ta’lim amaliyoti (ta’lim va tarbiya) pedagogika fani (didaktika, tarbiya nazariyasi, metodika) holatining obyektiv ilmiy tahlili natijasi hisoblanadi, uning maqsadi ilmiy “bilim” va “bilmaslik” chegaralarini aniqlashdir. Masalan, tadqiqotchi muammoni quyidagicha ifodalab beradi: “Didaktik tadqiqotlaming qanday sifat mezonlari mavjud?”. A
fanda amaliyot qarama-qarshiliklarni echish vositalari ishlab chiqilganmi, shuni aniqlash (ilmiy tadqiqotlar natijalari tanqidiy tahliii asosida: yondoshuvlar, konsepsiyalar, ta’lim jarayont modellari, ta’lim metodikasi)
ta’lim amaliyotining tanqidiy tahlilini amalga oshirish (anke-talashtirish, testdan o ‘tkazish, ekspertli baholash uslubi va b.),
Ilmiy muammoni tuzish uchun quyidagi jihatlarga e’tibor qaratish kerak:

• Muammo ko‘pincha so‘roq gap shakiida shakllanadi. Muammo tuzilishi mono- va polikomponentli bo‘lishi mumkin. Muammoning mo-nokomponentli tuzilishida muammo bitta masaladan iborat boMadi («Magistrantlarda pedagogik-metodologik refleksiyani qanday shakllantirish mumkin?»), polikomponent shakiida - bir necha masala

(«Bo‘lajak o‘qituvchilarda metodologik madaniyatni shakllantirish mazmuni va metodlari») muhokama uchun qamrab olinishi mumkin.

• Tadqiqot muammosining dolzarbligi.
• Tadqiqot muammosi dolzarbligi asoslanadi. Tadqiqotchi quyidagi savolga javob berishi talab etiladi: «Nima uchun berilgan muammoni aynan hozirgi vaqtda o‘rganish zarur?» (V.V.Krayevskiy), ya’ni, hali loyihalash bosqichida potensial tadqiqot natijalarini zamonaviy kontekstda (kontekst dinamikasini hisobga oigan holda) ahamiyatli ekanligini, pedagogik nazariyani rivojlantirish va ta’lim amaliyoti samaradorligi va sifatni ta’minlashdagi o‘rnini asoslab berish.

Pedagogika bo‘yicha dissertatsiyalar tahlili tadqiqot mavzusi va muammosi dolzarbligida bir qator yaqqol kamchiliklami yuzaga chiqa­ rishga imkoniyat beradi:);
evristik: har bir paradigma m a’lum bir faqat yo‘nalishning dolzarbligi asoslanadi, lekin tadqiqot mavzusi dolzarbligi asoslanmagan;
yo'nalish dolzarbligi va tadqiqot mavzusi ham rasmiy bayon qilinadi, shuning bilan birga yana bir holat borki, unda yo‘nalish dolzarbligi bahs-munozarali, lekin tadqiqot mavzusi fanda allaqachon ishlab chiqilgan;

tadqiqot mavzusining faqat ilmiy dolzarbligi asoslanadi: dalil-isbotlar fanda ulaming yetarli darajada ishlab chiqilmaganligiga borib taqaladi («aniqlanmagan,», «yuzaga chiqmagan,», «ochilmagan...»), amaliy dolzarblik esa ochilmay qolyapti («Qay tarzda tadqiqot natijalari ta’lim amaliyotidagi kamchiliklami bartaraf uchun yordam beradi?»);

• tadqiqot mavzusining faqat ilmiy dolzarbligi asoslanadi: dalil-isbotlar fanda ulaming yetarli darajada ishlab chiqilmaganligiga borib taqaladi («aniqlanmagan,», «yuzaga chiqmagan,», «ochilmagan...»), amaliy dolzarblik esa ochilmay qolyapti («Qay tarzda tadqiqot natijalari ta’lim amaliyotidagi kamchiliklami bartaraf uchun yordam beradi?»);
•  
• misollar-tasvirlar asosida faqat tadqiqot mavzusi dolzarbligi asoslanadi (masalan, pedagogik jarayon natijadorligi to‘g‘risidagi statistik m a’lumotlar).

Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Ta’lim-

• Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Ta’lim-
•  
• tarbiya jarayonida pedagogik innovatsiyalami keng miqyosda qo‘Ilash jahon taraq-qiyotining global tendensiyasi hisoblanadi. Ayni paytda interfaol ta’lim muhitini yaratish, o‘quvchilarning tafakkuri va dunyo-qarashini rivojlantirishning innovatsion metod va texnologiyalarini takomillashtirish yanada muhim ahamiyat kasb etmoqda.

E’tiboringiz uchun rahmat!

• E’tiboringiz uchun rahmat!