4-mavzu. O,rtacha miqdorlar va variatsiya ko,rsatkichlari

Mediana deb nimaga aytiladi? Mediana deb tartibga solingan variasion qatorlar o’rtasida joylashgan belgi miqdorini ifodalovchi ko’rsatkichga aytiladi.Boshqacha aytganda , to’plamni teng ikkiga bo’luvchi miqdor mediana deyiladi.
Mediana qanday aniqlanadi? Medianani aniqlash qator turlariga bog’liq bo’ladi. Agar qator toq sonli bo’lsa,tartibi bo’yicha qator o’rtasida joylashgan variant mediana bo’lib hisoblanadi. Agar ranjirlangan qator juft sonlardan tashkil topsa, u holda mediana tartib bo’yicha qator o’rtasida joylashgan ikkala variant yig’indisining teneg ikkiga bo’linganiga teng bo’ladi. Endi,quyidagi malumotlar asosida medianani aniqlaymiz:

Pudradchilarning tartib rafamlari	1	2	3	4	5	6	7	8
Paxta hosildorligi,s/ga	20	22	23	24	25	26	27	28

Dastlab, ranjirlangan qator bo’yicha mediananing o’rni aniqlanadiBuning uchun qator soniga (8 ga) 1 sonini qo’shib,natijani teng ikkiga bo’lish kerak: (8 +1):2= 4,5 ga teng bo’ladi. Demak, medianaga mos tushuvchi variant 4 bilag 5 o’rtasida bo’lib,qatorni teng ikkiga bo’luvchi24.5 s mediana bo’lib hisoblanadi: (24 +25):2=24.5 s.ga teng.Demak, mediana 24.5 s.ga tengdir.
Oraliqli variasion qatorlarda mediana quyidaga formula yordamida aniqlanadi:
 ,
Bunda,Me-Myediana
X₀ –mediana oralig’ining quyi chegarasi
d –mediana oralig’i - intervali
∑f –variantlar soni(vazni) yihindisi
Sm –1 –mediana oralig’idan oldingi oraliqlar vazni
f_m –mediana qatorlari vazni
Mediaani aniqlaymiz: Me=20+5 =20+5