4-mavzu: Rejalashtirishning mohiyati. Rejalashtirish va uning mazmuni, maqsadi, vazifalari

Strategik rejalashtirish - bu tashqi muhit parametrlaridagi o'zgarishlarni bashorat qilish, rivojlanishning ustuvor yo'nalishlari va strategik resurslardan samarali foydalanish usullarini aniqlash asosida kelajakda korxonani rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish jarayonidir. U o'zgarishlar va innovatsiyalarga, ularni rag'batlantirishga qaratilgan bo'lib, atrof-muhit sharoitidagi o'zgarishlardan oldinroq bo'lgan harakatlarga asoslanadi, xavflarni oldindan ko'ra oladi va korxona rivojlanishini jadallashtirish imkoniyatlarini qo'lga kiritadi.
Rejalashtirish va prognozlash korxonani boshqarishning eng muhim tarkibiy qismidir va ularsiz korxonaning muvaffaqiyatli ishlashi deyarli mumkin emas. Ular sizga quyidagilarga imkon beradi:
-Korxonaning kelajakdagi rivojlanishini bashorat qilish;
-Korxonaning barcha resurslaridan oqilona foydalanish;
-Bankrotlik xavfidan saqlaning;
-Korxonada ilmiy-texnik siyosatni yanada maqsadli va samarali amalga oshirish;
-Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni o'z vaqtida yangilash va modernizatsiya qilish va ularning sifatini bozor sharoitlariga muvofiq ravishda yaxshilash;
-Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va korxonaning moliyaviy holatini yaxshilash.
Ammo bashorat qilish va ushbu funktsiyalarni bajarishni rejalashtirish uchun ular ilmiy printsiplar va usullarga asoslanishi kerak.

Maykl Porterning (1947 – h.v) Garvard biznes maktabida 1979 yilda tuzgan 5 ta kuch modeli tahlili biznesda raqobatbardoshlik holatini tavsiflaydi.

Raqobat beshta kuchning to’qnashuvidan kelib chiqadi:

• 
  yangi ishtirokchilar (raqobatchilar) tahdidi;
  
• 
  yetkazib beruvchilarning kuchi va qudrati;
  
• 
  xaridorlarning kuchi va qudrati;
  
• 
  almashtiriladigan (o’rnini bosuvchi) mahsulotlar tahdidi;
  
• 
  mavjud raqobatchilar o'rtasidagi raqobat tahdidi.
  

Porterning 5 ta kuch modelini tashkil etuvchi elementlar.

1) Yangi ishtirokchilar (raqobatchilar)

Porter modelining 5 ta kuchidan birinchisiga aniqlik kiritadi yangi raqobatchilar tahdidi. Muayyan sektorga to'g'ridan-to'g'ri raqobatchilarning kelishi potentsial foydani cheklashi mumkin. Uni belgilaydigan bir qancha omillar mavjud. Raqobat strategiyalarida har bir raqobatchi:

•