4-mavzu tabiiy xususiyatli favqulodda vaziyatlar va ularning oqibatlari

Suv toshqini


Suv toshqini deb, mavjud suv havzaiaridagi suv sathining kO`tarilishi oqibatida ma'lum maydonlardagi yerlarni suv ostida qolishiga aytiladi.
Suv toshqiniga qorlarni erishi, kuchli shamol yuz berishi, kuchli yomg'ir, jala va dO`lning yog'ishi, suv tO`planib qolgan dambalarning buzilishi va hokazolar bunga sabab bO`ladi.




Suv toshqinining talafotlari

• 
  Toshqin yuz berganda toshqin suvidan iste'mol qilish qat'iy taqiqlanadi. Chunki, toshqin paytida suv turli zaharli moddalar saqlanayotgan obyektlami buzgan bO`lishi mumkin.
  
• 
  Suv toshqini qaytgandan sO`ng bajariladigan birinchi darajali ishlar:
  
• 
  Suv bosgan joylarning suvini chiqarib tashlash va quritish.
  
• 
  Toshqin oqibatida vayron bO`lgan joylarni tiklash.
  
• 
  Xalq xO`jaligi obyektlarini ishchi holatga keltirish va hokazolardan iborat.
  

Suv toshqini oqibatlari
Suv toshqini yuz berishi haqida xabar eshitgan fuqaro zudlik bilan O`ziga kerakli oziq-ovqat, pul, dori-darmon, yegulik hamda issiq kiyimlarni olib, xavfsiz joyga borishi lozim.

Suv toshqinidan kishi O`z hayotini saqlash uchun atrofdagi balandlik va qirliklarga chiqish kerak. Suv toshqini yuz berib, toshqin ichida qolgan odam sayoz suvlikdan suzib borib, O`zini tepalik va qirg'oqqa olishi lozim.

Bu paytda eng asosiy narsa kishi hovliqmasdan, qO`rqmasdan sovuqqonlik bilan harakat qilishi, atrofni sinchkovlik bilan kuzatib, O`zini saqlash uchun tO`g'ri qaror qabul.qila olishi kerak.

Toshqin oqibatlarini bartaraf etish, albatta, fuqaro muhofa-zasi shtabi boshchiligida amalga oshiriladi. Bu ishda O`quvchi-tala-balar ham yordam kO`rsatishi lozim.

Amaliy mashg‘ulotning xisobot tarkibi bеvosita «Loyixalash usuli»ga asoslangan holda bajariladi. Loyixalash usuli bu – talabalarning individual yoki guruxlarda bеlgilangan vaqt davomida bеlgilangan mavzu bO`yicha axborot tizimi, tadqiqot O`tkazish va amalga oshirish ishlarini olib borishidir. Bu usulda talabalar rеjalashtirish qaror qabul qilish, amalga oshirish tеkshirish va xulosa chiqarish hamda natijalarni baxolash jaxududlarida ishtirok etadilar. Loyixa ishlab chiqarish yakka tartibda yoki guruxiy bO`ishi mumkin, lеkin xar bir loyixa O`quv guruxining birgalikdagi faoliyatining muvofiqlashtirilgan natijasidir. Talabalar nuqtai nazaridan topshiriq murakkab bO`ishi va u talabalardan mavjud bilimlarini boshqa vaziyatlarda qO`lay olishni talab qiladigan topshiriq bO`ishi kеrak.
«Loyixalash» usulining afzallik tomonlari quyidagilardir:

• 
  talabalarning mustaqil fikrlash qobiliyatlarini oshishiga yordam bеradi;
  
• 
  mustaqil O`rganishning eng faol yO`i;
  
• 
  talabalarda xamkorlikda ishlash kO`nikmasi shakllanadi.
  

Zilzila haqida tO`iq ma`lumotga ega bO`ish hamda zilzila vaqtida tO`g‘ri harakatni bеlgilash va zilziladan sO`ng bajariladigan chora-tadbirlarni tO`g‘ri talqin qilish maqsadida talabalar uchun quyidagilardan kеlib chiqqan holda vazifani bajaradilar.

1. O`zbekiston Rеspublikasi xududlarining sеysmik xududlashtirish xaritasi yordamida O`zingiz yashayotgan joyingizda nеcha balli zilzila bO`ishligini aniqlang. Buning uchun sеysmik holatni namoyon qiluvchi quyidagi chizmani hisobot daftaringizga chizib, O`zingiz yashab turgan joyga izoh bеring.