4 reja kirish asosiy qism

43 
 
ob’ektning elemientlari o‘rtasida o‘zaro bir qiymatli moslik mavjud bo‘lishi lozim. 
Ikkinchidan, elementlar o‘rtasidagi munosabatlar aniq saqlangan bo‘lishi lozim. 
Modelning izomorfizmlik darajasi nisbiydir va ko‘pchilik modellar izomorfdan 
ko‘ra gomomorfroqdir.
Gomomorfizm deganda biz asosiy strukturalari farqli bo‘lsa ham shakl 
bo‘yicha o‘xshashlikni tushunamiz. Bu erda ob’ekt va uning modeli o‘rtasidagi 
faqat yuzaki o‘xshashliklar nazarda tutilmoqda. Gomomorf modellar 
soddalashtirish va abstraksiyalashning mevasi xisoblanadi.
Ideal gomomorf model ishlab chiqish uchun sistemani maydaroq qismlarga 
ajratiladi. Bu amal masalani etarlicha tahlil qilish maqsadida bajariladi. Bu 
xarakatlar bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan yoki etarlicho sodda munosabatlar bilan
bog‘langan kismlarning mavjudligiga bog‘liq. SHu usul bilan biz avtomashinani 
tahlil qilishimiz mumkin. Unda ketma-ket ravishda dvigatel, uzatmalar qutisi, 
privodlar va x.k. larni ish rexjimini tahlil qilishimz mumkin.
Modellar qurishda bunday tahlillar bilan real sistemani soddalashtiri-Masalan, 
biz faraz qilamizki, ikkita o‘zgaruvchilar o‘rtasida chiziqli bog‘liklik mavjud 
bo‘lsin. Injener-elektrik zanjirlar modeli bilan ishlar ekan, faraz qiladiki, rezistor, 
kondensator va x.k. lar o‘z parametrlarini o‘zgartirishmaydi. Bu soddalashtirishdir, 
chunki, bu komponentalarning elektrik xarakteristikalari temperaturq, namlik, 
ishlash muddatlariga bog‘liq ravishda o‘zgarishi mumkin. Boshqaruv 
muammolarini o‘rganayotgan olim foydali modellarni qurish uchun 
soddalashtirishdan foydalanadi. Uning faraziga ko‘ra, o‘zgaruvchilar yoki 
determinantlashgani (borliqning zta soddalashtirilgan talqini) yoki tasodifiy 
xodisalar qonuniyatlariga bo‘ysinadi. Bu qonuniyatlar ehtimollikning puasson, 
normal, eksponensial kabi taqsimot funksiyalariga bo‘ysinadi. O‘Zgaruvchilar 
o‘rtasidagi munosabatlar chiziqli xarakterga ega.
Analizning boshqa aspekti abstraksiya bo‘lib, u soddalashtirishdan farqli 
o‘laroq, tushuntirish va izoxlash oson bo‘lmaydi.

---