49. Минерал-хомашё ресурсларидан самарали фойдаланиш

49.Минерал-хомашё ресурсларидан самарали фойдаланиш.
Минерал-хомашё захиралари цар бир мамлакатнинг энг муцим ицтисодий салоциятидир. Ундан олинаётган мацсулотлар инсонларнинг хилма хил эцтиёжларини цондиришга хизмат цилади. Минерал хом ашёдан турли металлар, ёцилги, цурилиш материаллари, химикатлар, цишлоц хужалиги учун умтлар ишлаб чицаришда фойдала-нилади.
Фойдали казилма - ишлаб чикарувчи кучлар ривожланишининг х,озирги даража-сида саноатда фойдаланиш учун ярокли булган ер кобиFидаги табиий минерал мод-далардир. Улар ер остидан казиб олингандан кейин минерал хомашё куринишига эга булади. Шундай килиб, ер баFридан казиб олинган, халк хужалиги ах,амиятига эга булган фойдали казилмалар минерал хом ашё дейилади. Мамлакатда муайян муддат-да кидирилган, аникланган, бах,оланган х,амда прогноз килинган фойдали казилмалар эса минерал захиралар деб аталади1.
Минерал захираларнинг кайта тиклан-маслиги улардан окилона фойдаланиш за-рурати, казиб чикариш, кайта ишлаш ва та-шишда нест-нобуд булишини камайтириш, шунингдек, иккиламчи хом ашё сифатида ишлатиш ва минерал захиралардан фойда-ланишда экологик-иктисодий ёндашувга риоя килиш лозимлигини такозо этади. Минерал-хом ашё захираларига булган эх,тиёж истеъмол мах,сулотлари ишлаб чикаришга нисбатан жадал суръатларда ортиб бормокда. Бу, асосан, ишлаб чикаришни ривожлантириш ва такомил-лаштириш, унинг энергетик ва техникавий куролланганлик даражасини ошириш учун куп микдорда табиий захиралар зарурлиги билан белгиланади. Минерал-хом ашё захиралари ролининг ортиб бориши уларга нисбатан эх,тиёжнинг усиши билангина эмас, балки уларнинг узига хос хусусиятлари ва мех,нат унумдор-лигига таъсири билан х,ам белгиланади. Бундан ташкари, ишлаб чикаришни ривожлантириш суръатлари ва даражаси куп жих,атдан фойдали казилмалардан фойдаланиш самарадорлиги куламлари ва дара-жасига боFликдир.Фойдали казилмаларнинг табиатдаги микдори фойдаланишдаги максадига кура, маъданли ва номаъдан фойдали казил-маларга булинади. Суюк ва газсимон фойдали казилмалар алох,ида гурух,ни ташкил этади.
50.Минтақаларнинг туризм салоҳиятидан самарали фойдаланиш.
“Самарқанд вилоятининг туризм ва транспорт салоҳиятидан самарали фойдаланиш, вилоятни “Самарқанд – Янги Ўзбекистоннинг туризм дарвозаси” концепцияси асосида ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Президент қарори (ПҚ–455-сон, 24.12.2022 й.) қабул қилинди
Қарорга мувофиқ, “Самарқанд – Янги Ўзбекистоннинг туризм дарвозаси” тарғибот кампанияси йўлга қўйилади.2026 йил 1 январгача тадбиркорлар:4 юлдузли ва ундан юқори тоифагали меҳмонхона учун зарур товарларни олиб кирганда божхона божини тўлашдан;
Самарқанд туристик марказида қурилиш учун “вақтинча олиб кириш” божхона режимига олиб кириладиган ускуналар учун даврий божхона тўловларини тўлашдан озод этилади.2023 йилнинг 1-чорагида Самарқанд шаҳрида “Aviation & Logistics Forum” II халқаро авиация форуми ўтказилади.Самарқанд туристик маркази ҳудудида чет эллик шахслар учун бож олинмайдиган савдо дўконлари ташкил этилади.2023 йил 1 сентябргача шаҳарлараро ва халқаро автобус қатновлари ахборот технологиялари орқали йўлга қўйилади. Shuni ta'kidlash kerakki, axborot tizimlarining rivojlanib borayotganiga qaramay, mamlakatimizning turizm sohasida mobil innovatsion texnologiyalardan foydalanish yetarli darajada emas. Turizm salohiyati yuqori bo‘lgan xorijiy mamlakatlarda axborot va mobil texnologiyalar sohaning ajralmas qismi hisoblanadi. Turistik salohiyatni oshirish maqsadida IT dasturchilari tomonidan biznesni rivojlantirishda mobil texnologiyalarni moslashtirish va yaratish bo‘yicha izlanishlar olib borilmoqda
51.Орол денгизи қуришининг иқтисодиётга таъсири.
Яқин-яқин вақтларгача Орол денгизи Марказий Осиё иқтисодиётини ривожлантириш, озиқ-овқат ишлаб чиқариш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва барқарор ижтимоий инфратузилмани шакллантиришда муҳим ўрин тутар эди. Оролбўйи сув ҳавзаларида йилига 35 минг тоннагача балиқ овланар, Амударё ва Сирдарё дельталаридаги унумдор ерлар, юқори самарали яйлов ва сув ҳавзалари миллионлаб одамларнинг чорвачилик, паррандачилик, балиқчилик ва қишлоқ хўжалиги соҳаларида иш билан бандлигини таъминлар эди.
Бироқ минтақадаги йирик дарёларда ўйламасдан улкан гидротехник иншоотлар қурилгани, трансчегаравий дарёлар ҳисобланган Амударё ва Сирдарёнинг табиий оқими нотўғри бошқарилиши энг янги тарихда Ер юзидаги ғоят оғир экологик ҳалокатлардан бирини юзага келтирди. Бир пайтлар дунёдаги энг ноёб, гўзал ва йирик ёпиқ сув ҳавзаларидан бири бўлган Орол денгизи бир авлод кўз ўнгида батамом йўқ бўлиб кетиш хавфи остида турибди. Бу эса минтақада мисли кўрилмаган офатга айланиб, Оролбўйида яшаётган аҳоли ҳаётига, бу ердаги экотизим ва биохилма-хилликка ўнглаб бўлмайдиган даражада зарар етказмоқда.
Амударё ва Сирдарёнинг Оролга умумий қуйилиш ҳажми кейинги эллик йил ичида қарийб 5 баробар, Орол денгизининг суви 14 баробардан кўпроқ камайди, унинг шўрланиш даражаси эса деярли 25 марта ортди. Бу Орол денгизида илгари бўлган балиқ ва бошқа денгиз мавжудотларининг деярли буткул йўқолишига олиб келди.
Оролни қутқариш халқаро жамғармасига аъзо бўлган деярли барча мамлакатлар Марказий Осиёнинг бошқа давлатлари каби сувни тежаш, Оролбўйини қайта тиклаш ва ривожлантириш бўйича миллий дастурларни амалга оширмоқда. Сув ресурсларини интеграциялашган ҳолда бошқариш принциплари, сувни тежайдиган замонавий технологиялар кенг жорий қилинмоқда, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини диверсификация қилишга доир ва бошқа кўплаб чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Оролбўйида аҳоли ҳаёт даражаси ва сифатини яхшилаш, турар-жой, ижтимоий ва транспорт-коммуникация инфратузилмасини ривожлантириш, қишлоқ жойларда замонавий уй-жойлар, умумтаълим мактаблари ва касб-ҳунар коллежлари, врачлик пунктлари барпо этиш, автомобиль йўллари қуриш ва реконструкция қилишга алоҳида эътибор берилмоқда. Ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилашга оид дастурлар амалга оширилмоқда.
52.Ривожланаётган мамлакатлар миллий иқтисодиёт моделлари.
ХХ-ХХИ асрлар бўсағасида жаҳон хўжалигида ривожланган
мамлакатларнинг тутган ўрни жуда катта бўлиб, бундай гуруҳга кирувчи
давлатлар асосан Европа қитъаси ва Шимолий Америка материгида
жойлашгандор:ПХИВ УЗ
Маълумки, ривожланган "катта еттилик" давлатлар (ҳозирги кунда ушбу
давлатлар гуруҳига Россия Федерациясини қўшилиши билан "катта
саккизлик" давлатлар деган сўзлар ҳам жаҳон иқтисодиётида ишлатилмоқда)
иқтисодиётини ривожланиши асосан табиий ресурслардан қандай
фойдаланишлик даражасига ва шунингдек узоқ йилларга мўлжалланган
замонавий илмий-техникавий тараққиётдаги ўзгаришларга боғлиқдир.
Шунинг учун ҳам бу мамлакатлар иқтисодиётида табиий ресурслардан
тежамли фойдаланилади, ишлаб чиқаришда эса энергетика қуввати
пасайишига йўл қўйилмайди. Масалан, АҚШ ишлаб чиқаришида асосан кам
ҳаражат қилиш эвазига ялпи ишлаб чиқарилаётган маҳсулот 1900-1990
йиллар давомида 8-9 бараварга, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ишлаб
чиқариш эса 4-5 бараварга ортган эди.
ARXIV УЗ
Ҳозирги кунда ривожланган мамлакатларда саноат тармоқларининг
ривожланиши қанчалик юқори бўлмасин нарх-навонинг кўтарилиши ушбу
давлатларда юқорилигича қолмоқда. Бу ҳолат албатта хизмат кўрсатиш
соҳалари ва шуниндек илмий-техникавий инқилобга асосланган янги
тармоқли саноат корхоналарининг вужудга келиши билан боғлиқдир.
Жаҳон хўжалигининг ривожланишида ривожланган мамлакатларнинг
қай даражада саноат энергетикаси билан таъминланганлиги ҳам муҳим рол
ўйнайди. Ҳозирги кунда бир қатор ривожланган мамлакатлар ўзлари ишлаб
чиқараётган саноат энергетикаси маҳсулотларидан тежамкорлик билан
самарали фойдаланиб келмоқдалар. Масалан, 1970-1990 йиллар давомида Қўшма Штатлар нефт қазиб олишни 40 фоизга, Япония ва Францияга оширди
, унинг сўзларига кўра, респондентларнинг 30 фоизи бундай емаслигига амин едилар.
Gianni Инфантино барча ривожланган мамлакатларда
, ижтимоий тармоқларда уларнинг велосипед ҳайдашини кўрсатадиган video пайдо бўлди.
Самарада гумонланувчи айниқса катта миқёсда пора олгани учун ҳибсга олинган
, ва жароҳатлар бор еди. Мисол учун, 90-йилларнинг бошларида Ақшда умумий сотувларнинг 72-73% тўпланган.-
Аша таркибида 60% талаби, 60% мис ва 50% мис ва 47% мис мавжуд.,
Респондентларнинг 43% сўров натижаларидан ҳафсаласи пир бўлганини айтди.
Ривожланган мамлакатларнинг Мустақиллик кунида безорилик
Иллюстрация муаллифлик ҳуқуқи егаси Getty Images тасвир сарлавҳаси кўп одамлар бунга ишонишади
бунда унинг ижоди катта рол ўйнади.
Муаллифлик ҳуқуқи егаси Getty Images тасвир сарлавҳаси кибер Жиноят
мамлакат Россияда (Ақш, Германия, Япония, Буюк Британия, Франция, Канада) гуллаб-яшнамоқда,
Италия). Бу мамлакатлар
ривожланган мамлакатларда
Massa спектрометрларининг 79-80% ионосферада ишлайди
Експортнинг 59-60% ва товарлар ва хизматлар експортининг 60-61%
, улар аҳолининг 49-50% ни ташкил қилади.