5- amaliy ish Mavzu: Payvand yoyinig invertorli manbalarini hisoblash va tanlash. Invertorli qurilmalarning ishlash prinsipini o’rganish

5- amaliy ish
Mavzu: Payvand yoyinig invertorli manbalarini hisoblash va tanlash.
Invertorli qurilmalarning ishlash prinsipini o’rganish

Kontakt payvandlashda payvand nuqta list yuzasida joylashuviga qarab bir qatorli, ko’p qatorli bo’ladi. Nuqtali va chokli payvand birikmalarda quyidagi belgilash kiritilgan. t – nuqtalar orasidagi masofa

t₁ – nuqta markazidan kuch yo’nalishiga parallel bo’yicha detal chekka qismigacha bo’lgan masofaкуч йўналишига параллел бўйича детал чекка қисмигача бўлган масофа.
t₂ – nuqta markazidan kuch yo’nalishiga perpendikulyar bo’yicha detal chekka qismigacha bo’lgan masofa.
d – nuqta diametri.
h va l – rolikli payvandlashda chok eni va uzunligi.
δ – metall qalinligi.


t = 3d ; t = 2d ; t = 1.5d ;

Po’lat detallar payvand nuqtalarini diametrini hisoblash.

d = 1.2 δ + 4мм δ ≤ 1.5 – 3 мм бўлса;
d = 1.5 δ + 5мм δ > 3 мм бўлса;

Bir kesilishli nuqtali birikma statik yuklanish ostida bo’lganda mustaxkamlikni hisoblash

τ= 4P/iπd²< [τ'], τ= 4N^р/iπd²_ср.т.


i – nuqtalar soni; [τ'] ва R – nuqta uchun ruxsat etilgan kuchlanishlar va hisoblangan qarshilik.
Ikki kesilishli nuqtali birikma uchun mustaxkamlikni hisoblash
τ= 2P / iπd²<[τ']_т τ= 2N^р / iπd²_ср.т.

Bir kesilishli rolikli birikma mustaxkamligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

τ= P / hl<[τ']_т τ= 4N^р/ hl _ср.т.

Bir element ikkinchisiga nisbatan uzilish yuklanish ta’sir etadigan birikmalarda hisoblash quyidagicha olib boriladi.

1) Detallarni birikish yuzasida kesimi bo’yicha uzilish
σ₀= 4P / iπd²< [σ']_о.т. σ₀= 4N^р / iπd^2' _ср.т.


[σ']_о.т va R^' _ср.т. – mos ravishda payvand nuqta uzilishidagi ruxsat etilgan va hisoblangan qarshilik.



Расм.

1. 
   payvand nuqtani perimetri bo’yicha sosiy matalldan uzib olishdagi kuchlanish
   

τ_в= P / iπdδ<[τ'] τ_в= N^р/iπdδ_ср.т.


δ –eng kichik metall qalinligi.

Payvand nuqtalar tavsiya etiladigan diametr o’lchami.

Birikmadagi eng kichik metall qalinligi, mm,	Минимал нуқта диаметри, d, мм
	Kam uglerodli va legirlangan po’latlar	Yengilmas issiqbardosh po’latlar,titan qotishmalari	Yengil qotishmalar
0.8	3.0	6.5	3.5
1.0	3.5	4.0	4.0
1.2	4.0	4.5	5.0
1.5	5.0	5.5	6.0
2.0	6.0	6.5	7.0
2.5	6.5	7.0	8.0
3,0	7,0	8,0	9,0
4,0	9,0	10,0	12,0

Payvand birikma eguvchi moment bilan yuklansa birikmalarni hisoblash quyidagicha amalga oshiriladi.

1) ikki nuqtadan iborat birikmada avval Т kesuvchi yuklanish Т= М/h aniqlanadi, keyin esa aniqlangan yuklanish ta’sirida hosil bo’lgan kuchlanish hisoblanadi.

2) eguvchi moment va ko’ndalang kuch ta’siri ostida birikmani hisoblashda nuqtadagi umumlashgan kesuvchi kuchlanishni aniqlash va uni ruxsat etilgan qiymat bilan solishtirish kerak bo’ladi.

τ²_рез=√τ²_м+τ²_Q<[τ']_т или τ²_рез=√τ²_м+τ²_Q< mR _ср.т.

τ_м — nuqta momentdan hosil bp’lgan kesuvchi kuchlanish М = Ра;

τ_Q — ko’ndalang kuchdan hosil bo’lgan kesuvchi kuchlanish
Q/2;
Nazorat savollari

1.Plitalarni qalinligini uni o’qi bo’yicha qaysi formula bilan aniqlanadi?

2.Bir qancha tarmoqlardan tuzilgan ustunlarni qanday maqsadda o’zaro birlashtiriladi?
3.Ustunlarni keltirilgan egiluvchanligi nima va uni planka ko’rsatishidagi boglamlarni kanday aniklanadi?