5-Amaliy mashg’ulot (4-soat) Mavzu: Kreditga layokatlilik taxlili Uslubiy ko’rsatmalar Darsning o’quv maqsadi

1. Қоплаш коэффициенти
Баланснинг қоплаш коэффициенти (КК) жорий активлардан (ЖА) келгуси давр харажатлари(КДХ), кечиктирилган харажатлар(КХ) ва муддати ўтган дебитор қарздорликлар(МЎДҚ) айирмасининг жорий мабжуриятларга нисбати сифатида ҳисобланади.
ҚК=ЖА-КДХ-КХ-МУДҚ/ЖМ
Агар ликвидли активлар қисқа муддатли мажбуриятлардан камида икки марта ортиқ бўлса хўжалик субъектининг молиявий ҳолатини яхши деб ҳисоблаш мумкин. Бу мезон (критерий)нинг энг юқори чегарасидир. Хўжалик юритувчи субъект қисқа муддатли мажбуриятлари миқдорига тенг ликвидли активларга эга бўлганда бу мезон (критерий)нинг энг қуйи чегараси деб қабул қилинади.
2. Ликвидлилик коэффициенти.
Ликвидлик бу (лотин тилидаги liquidite сўзидан олинган бўлиб-суюқ, оқувчан маъноларини билдиради) корхона асосий ёки айланма капиталини тез ва осон сота олиши, банк ликвидлилиги эса банкнинг нақд маблағларга бўлган эҳтиёжи бўйича ўзининг мажбуриятларини ўз вақтида ва тўлиқ қоплай олишидир.
Ликвидлик бу активлар ва қимматликларни сотиш даражасининг тезлиги ва уларнинг нақд пулга айланиши, тўловга қобилият эса эҳтиёжни қоплаш ва зарур буюмларни сотиб олиш учун етарли пул маблағларига эга бўлишдир.
3. Мустақиллик коэффициенти
Мустақиллик коэффициенти (МК) хусусий капитални (ХК) корхона баланси пассивлари умумий якунига (БЖ) бўлиш йўли билан ҳисобланади ва корхона маблағларнинг қарзга олинадиган манбаларидан мустақиллигини акс эттиради.
МК=ХК/БЖ
Ушбу кўрсаткичнинг қиймати 30% дан кам бўлмаслиги зарур. Айланма маблағларнинг айланувчанлиги юқорилигида ва хўжалик органи фаолиятининг характерига боғлиқ ҳолда ушбу кўрсаткичнинг йўл қўйиладиган даражаси бирмунча пастроқ бўлиши мумкин.
Агар ушбу коэффициент 15% дан паст бўлса кредит таваккали энг юқори деб ҳисобланади.


MASALALAR

1. 
   Ўзбекистон темир йўллари АЖнинг қоплаш коэффицентининг таҳлили