5-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Piyodalar oqim tezligi, zichligi va o‘tkazish qobiliyatini aniqlash

Vaqt	A	B	V	D
jami
8 ^00- 9^00	218	512	550	230	1510
11^00-12^00	212	531	529	225	1497
JAMI	430	1043	1079	455	3007

Piyodalar harakat jadalligi A-B Aviasozlar ko’chasi V-D Beshariq ko’chasi

12

76

276

387

543

785

314

211

124

95

Izoh: Piyodalar harakat miqdori tig‘iz vaqtda hisobga olingan.
Tadqiqot olib borilgan ko‘chamizning piyodalarning oqim tezliklari aniqlandi.
5.2-jadval

Oqim guruhining soni	Piyodalar oqimi	Piyodalar oqimi tezligi m/sek
1-guruh 37 kishi	O‘rtacha tezlik	1,38
	Haqiqiy tezlik	1,14
2-guruh 42 kishi	O‘rtacha tezlik	1,6
	Haqiqiy tezlik	1,5
3-guruh 63 kishi	O‘rtacha tezlik	1,4
	Haqiqiy tezlik	0,84

Izoh: piyodalarning o‘rtacha va haqiqiy oqim tezliklari grafigi.

1-rasm. Piyodalar oqim tezliklarini o‘lchash ishlari.
Ushbu o‘lchash ishlari quyidagi usullar yordamida aniqlandi:
Piyodalar oqim tezligining o‘rtacha tezligi piyodalarning alohida tezltklari olinib, tezliklari qo‘shilib, jami piyoda soniga bulinib topildi. Haqiqiy tezlikda esa guruhning umumiy tezliklari olinib topildi. Oqim tezligini quyidagi formula asosida topamiz:
V=
Bu yerda, S – belgilangan masofa S=25 m, t – guruhning berilgan masofani bosib o‘tgan vaqti .
Ushbu formuladan foydalanib oqim tezliklarini aniqlaymiz
V= = m/sek =4.68 km/soat
Bunda guruhimizning haqiqiy tezligini aniqlab oldik. Yuqorida berilgan jadvaldagi natijalar shu formula asosida aniqlangan.
2. Piyodalar oqimining zichligi
Piyodalar oqimining zichligi – bir metr kvadrat trotuar maydoniga to‘g‘ri keladigan qiymat bilan aniqlanadi. Piyodalar oqimining zichligi trotuarning eniga va piyodalarning harakat miqdoriga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq bo‘lib, ularning nisbati piyodalarning harakatlanish qulayligini belgilaydi.
Tadqiqot ishlarini olib borgan ko‘chamizning eni 3 m, piyodalarning zichligini aniqlash uchun belgilab olgan yo‘lakning uzunligi 30 m. Piyodalar yo‘lagidan harakatlangan guruhning soni 42 tani tashkil etdi. Ushbu ma’lumotlardan foydalanib piyodalar oqimining zichligini aniqlab olamiz.
Piyodalar oqimining zichligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
D=I∑/F
I∑ - bir vaqtning o‘zida yo‘lakdan harakatlanayotgan piyodalar soni
F – berilgan yo‘lakning maydoni, m²
D=42:3*30=32:90=0,47 m²/odam;
ShNK 2.07.01-03^* ga asosan 1 ta odam harakatlanish uchun 0.6 m² maydon belgilangan. Demak piyodalar oqimi qisman erkin harakatlanadi.
3.Piyodalar yo’lakchasining o‘tkazish qobiliyati
Mingbuloq ko‘chasi piyodalar yo‘lakchasi eni 3 m ligi aniqlandi. ShNK 2.07.01-03^* ga asosan eni 2-3 m bo‘lgan yo‘lakchadan soatiga 650-700 piyoda harakat qilish tavsiya etilgan. Tadqiqod natijasida harakat tig‘izmas vaqtda 529 piyoda, harakat tig‘iz vaqtda esa 550 piyoda harakatlandi.
Piyodalar yo‘lagining yuklanganlik darajasini quyidagicha baholash mumkin:
Z=N/P
bu yerda, P –o‘tkazish qobiliyati, avt/soat; N – harakat miqdori, piyoda/soat.
Z=529/700=0,75
Z=550/700=0,78
Turli harakat zichlanganlik darajasiga nisbatan piyodalar oqimini o‘zgarishi quyidagicha:
1.oqim erkin Z<0,2;
2.oqim qisman bog‘langan Z=0,2-0,45;
3. bog‘langan oqim Z=0,45-0,7;
4. to‘yingan oqim Z=0,7-1,0.
O‘lchash natijasida ushbu yo‘lda piyodalar harakat tig‘iz emas vaqtda 0,75 oqim to‘yingan , harakat tig‘iz vaqtdaxam utkazish qobilyati 0,78 to‘yingan oqim ekanligi aniqlandi.

Piyodalar yo’lakchasining o’tkazish qobiliyati.

р_р = γ р_о=0.7_*1497=1048; γ = 0,7.
(р_р) - piyodalar yulakchasining o‘tkazish qobiliyati.
(р_о) – Piyodalarning harakat miqdori, piyoda/soat.

Piyodalar o’tish joylari uchun standart piyodalar o’tish joyining tahminiy o’tkazish qobiliyati uchun tavsiya etilgan qiymatlar.
Qiyin mehnat obiektlari uchun piyoda/soat	Jamoat markazlari zonalarida-shaharning periferik va o’rta qismlarida; savdo va madaniy-ko’ngilochar obiektlar yaqinida joylashgan o’tish joylarida-shaharning Markaziy qismida piyoda/soat.	Shahar atrofidagi poezd stanciyalarida, temir yo’l stansiyalarida piyoda/soat
1200	1000	800

Xulosa
Ushbu amaliy ishdan korishimiz mumkinki ShNK 2.07.01-03^* ga asosan 1 ta odam harakatlanish uchun 0.6 m² maydon belgilangan lekin bizda bitta piyoda harakatlanishi uchun maydon 0,47 m2/odam chiqdi piyodalar oqimi qisman bog’langan harakatlanadi. Piyodalar o’tkazish qobiliyati 1042 piyoda/soatni tashkil etdi.