5-Mavzu: Atomda elektron qavatlarning tuzilishi Reja: Kvant sonlar Klechkovskiy qoidasi

Pauli prinsipi 
Pauli prinsipiga binoan atomda to 'rtala kvant soni bir xil bo 'Igan ikkita 
elektron bo'lishi mumkin etnas. 
Har bir atom orbitalda uchta kvant son — n, l vam qiymatlari bir xil 
kattalikka ega bo'lishi mumkin. Shunday holda bir orbitalda (yacheykada) 
jadvalda D.I.Mendeleyev sistemasining davrlar, energetik pog'onalar, 
pog'onacha va pog'onalardagi elektronlar soni orasidagi bog'lanishi aks 
ettirilgan. 

---

Pog'onachalarda elektronlarning to'lib borish tartibi V. M. Klechkovskiy 
(1900—1972) qoidasi asosida aniqlanadi. 
antiparallel spinlarga ega bo'lgan faqat ikkita elektron bo'lishi mumkin, 
bunda ikkala elektronning spin kvant soni turii ishorali bo'lishi kerak. 
Pauli prinsipiga binoan bir yacheykada uchta elektron bo'lishi mumkin 
emas. Demak, yacheykada yagona elektron bo'lsa, yuqorida yozilgani kabi s-
qobiqchada bitta, p-qobiqchada 3 ta vad-qobiqchada 5 ta elektron bo'ladi, 
bu pog'onachalar yarim to'lgan pog'onachalar, har birida ikkitadan 
qarama-qarshi spinli elektron joylashsa, bunday pog'onachalar to'lgan 
pog'onachalar deb ataladi. Elektroni bo'lmagan pog'onachalar vaorbitallar 
vakant (bo'sh) holat deb ataladi. 
Elektron pog'onaning bosh kvant son qiymati ortib borishi natijasida 
undagi pog'onachalar miqdori ham ko'paya boradi va shu bilan birga 
pog'onalarning har biridagi elektronlar soni ham ortib boradi. Bu holat 
bosh kvant son n orqali quyidagicha ifodalanadi: 
n
2
 — pog'onalardagi orbitallar soni, 

---

N
e
-2n
2
— pog'onalardagi elektronlar soni. 
III.3-jadvalda 
D.I.Mendeleyev 
sistemasining 
davrlar, 
energetik 
pog'onalar, pog'onacha va pog'onalardagi elektronlar soni orasidagi 
bog'lanishi aks ettirilgan. 
Pog'onachalarda elektronlarning to'lib borish tartibi V. M. Klechkovskiy 
(1900—1972) qoidasi asosida aniqlanadi.