5-mavzu: inklyuziv ta’limni tashkil qilishda o‘quv jarayonini individuallashtirish reja

Qurilish havoza”si usuli
Bu usul L.S.Vigotskiyning bevosita rivojlanish markazi haqidagi fikrlari –bolaning mustaqil ravishda nima qila olishi va faqat tashqi yordam bilan nima qila olishi o'rtasidagi chegara.
Bu usuldan foydalanish va bolaning yangi murakkablik darajasiga ko'chishiga yordam berish uchun kattalar bu darajani belgilamasliklari, balki kuzatish orqali yaqinlashib ko'rishlari va bolaning keyingi qadamni mustaqil bajarishiga yordam berishlari kerak.
“Nurlantirish tarbiya” usuli
Nurlantirish (yoyish, oshirish) tarbiya usuli qiziqishlar, motivlar va rag'batlantirish dinamikasini tan olishga asoslanadi. Bolalarga qiziqarli ish taklif qilib, ta'limda katta muvaffaqiyatlarga erishishingiz mumkin. Bu usul uch asosiy harakatlardan iborat:
- 1-harakat: nimanidir yangi taqdimoti: “Bizda yangi qiziqarli o'yin paydo bo'ldi. Uni qanday o'ynashni o'rganmoqchi bo'lgan har bir bola “fan markazi”ga kelishi mumkin.
- 2-harakat: “Sevara, Anvar, siz bugun o'rgandingiz, ko'rdingiz va yangi ish qildingiz. Keling, bu haqda barcha bolalarga gapirib beraylik”.
- 3-harakat: “Agar biror narsani bilmoqchi bo'lsangiz, Sevara va Anvarga murojaat qiling”.
Bola kattalardan, boshqa bolalardan yoki mustaqil faoliyatda yangi bilim olsa, bu bilimlarni tengdoshlari bilan baham ko'rishga intiladi. Bilim va tajriba shu tariqa yoyilib, ortib boradi.
3. MTTini individuallashtirish uchun shart-sharoitlar yaratish
Ta'limni individuallashtirish sohasida maktabgacha ta'lim tizimiga xos bo'lgan quyidagi psixologik-pedagogik shart-sharoitlarni ajratib ko'rsatishimiz mumkin:
- bolaning hissiy, hissiy intellektual va boshqa taassurotlarga bo'lgan turli ehtiyojlarini qondiradigan, foydalanish mumkin bo'lgan xilma-xil va rivojlanayotgan mavzu – fazoviy muhit mavjudligi;

• har xil turdagi bolalar faoliyatida bolaning sub'ektivligini shakllantirishga ko'maklashish (o'yin, tadqiqot, loyiha va boshqalar.)

- bolalarning faolligi, tashabbuskorligi va ijodkorligini kattalar tomonidan qo'llab-quvvatlanishi;

- bolalarning gender farqlarini, ularning qiziqishlarini, paydo bo'lgan bilim uslubini va boshqalarni hisobga olgan holda individual dasturlar va ta'limni rivojlantirish rejalarini ishlab chiqish;
- bolaning individual xususiyatlari, ehtiyojlari uchun mos bo'lgan o'zaro ta'sir usullari va shakllarini tanlash;
- tarbiyalanuvchilar guruhidagi muhitni hissiy qulay va ijtimoiy himoyalangan tarzda ta'minlash;
- ota-onalarning pedagogik madaniyatini oshirish, maktabgacha ta'lim tashkilotlari bolaning qiziqish va ehtiyojlariga mos ravishda ota-onalarning ijtimoiy so'rovini ta'minlashi;
- individual va jamoaviy faoliyat uchun maxsus jihozlangan joylarning mavjudligi;
- manzilli yordam olish, axborot-ma'lumotlar bilan ta'minlash.