5-mavzu: Iqtisodiy jarayonlarning globallashuvi va milliy manfaatlar

Xalqaro korporatsiyalarning ikki 
ko‘rinishi farqlanadi: 
1. Transmilliy korporatsiyalar
(TMK) – kapital bo„yicha milliy (bosh 
kompaniya bir mamlakatga tegishli
bo„ladi) va faoliyat doirasi
bo„yicha xalqaro (investitsiyalar
dunyoning ko„pgina mamlakatlarida 
amalga oshiriladi). 
2. Multimilliy korporatsiyalar 
(MMK) – kapital bo„yicha ham, 
faoliyat doirasi bo„yicha ham
xalqaro bo„lgan kompaniyalar
(bosh kompaniya kapitali bir
necha mamlakatlar kapitaliga 
tegishli, investitsiyalar ham dunyo 
bo„ylab amalga oshiriladi). 

---

---

---

---

Dunyo davlatlarining yalpi milliy
mahsulotlariga muvofiq ularning ro‟yxati tuzib 
chiqilsa va TMK ro‟yxati bilan taqqoslansa, 
iqtisodiy qudratiga ko’ra
-
•«Mitsiu» kompaniyasi 
25-
o‟rindagi «davlat»
bo‟lar ekan,
•«Mitsubisi» (
26
),
• «Itochu» (
30
),
•«Sumitomo»
(36
), 
• «Toyota» (
38
) va boshqalar. 

---

---

Bu muammolar – milliy iqtisodiyotning tashqi ta„siridan
himoyalanmaganligi, mamlakatlarni xorijiy bozorlarga 
chiqishdagi qiyinchiliklar, tashqi transport va informatsion 
aloqalarni rivojlanmaganligihamda ularning xalqaro
tizimlardan uzoqda joylashganligi, asosiy eksport
tovarlariga Jahon narxlarining o‟zgarib turishi, globallashuv 
xo‟jaligi faoliyatining Markaziy Osiyoda atrof muhit va 
energetika holatini salbiy oqibatlarga olib kelishi bilan 
chambarchasi bog‟liqdir.
Globallashuv rivojlangan mamlakatlarni jumladan Markaziy
Osiyo mamlakatlarini ham Jahon xo‟jaligi aloqalariga kirishga bir 
qator muammolarni ham tug‟diradi.

---