5-mavzu: Raqamli ishlov berish tezkorligini oshirish yo`llari. Kompyuterlarning asosiy ko`rsatkichlari. Massiv parallel tizimlar(mpp), simmetrik multiprotsessorli tizimlar(smp). Reja

5-mavzu: Raqamli ishlov berish tezkorligini oshirish yo`llari. Kompyuterlarning asosiy ko`rsatkichlari. Massiv parallel tizimlar(MPP), simmetrik multiprotsessorli tizimlar(SMP).
Reja:

1. 
   MPP arxitekturasi
   
2. 
   MPP arxitekturasi imkoniyatlari
   
3. 
   SMP vs MPP arxitekturasi.
   

Kalit so'zlar. Protsessor, xotira, buyruq, K/Ch qurilmalari, tashqi qurilmalar, operatsion tizim, Ona plata, protsessor bloki, shinalar (bus), chipset, boshqarish qurilmasi (control device), xotira modullari, ajratilgan xotira, kuller, multikompyuter, taqsimlgan xotira, shinalar, massiv parallel, kesh, video controller, ovoz kontrolleri, tarmoq interfeysi, sovutish tizimi, registr xotira, utilitalar, flesh-xotira, buyruqlar hisoblagichi.

1. 
   MPP arxitekturasi
   

MPP (Massive Parallel Processing) – ommaviy ravishda parallel ishlov berish.
MPP – bu parallel hisoblash tizimlari arxitekturasi sinfidir. Bu arxitekturaning o’ziga xos xususiyati shundaki, xotira fizik ajratilgan bo’ladi.

5.1-rasm. MPP (Massive Parallel Processing).
Tizim bir xil hisoblash tugunlaridan iborat:

• 
  bir yoki bir nechta protsessorlar (odatda RISC);
  
• 
  lokal xotira (boshqa tugunlarning xotirasiga to’g’ridan-to’g’ri kirish mumkin emas);
  
• 
  aloqa protsessori yoki tarmoq adapteri;
  
• 
  Ba’zan qattiq disklar (masalan, SP) va/yoki boshqa qurilmalar;
  
• 
  Tizimga maxsus K/Ch tugunlari va boshqarish tugunlari qo’shilishi mumkin. Tugunlar biron bir aloqa vositasi (yuqori tezlikdagi tarmoq, kommutator va boshqalar) orqali ulanadi;
  
• 
  Faqat bitta tugunning protsessorlari ushbu tugunning xotirasiga kirish huquqiga ega.
  

2. MPP arxitekturasi imkoniyatlari


MPP – bu har bir protsessor o’zining operatsion tizimi va xotirasidan foydalangan holda, dasturning turli qismlarida ishlaydigan bir nechta protsessorlar tomonidan dasturni kelishilgan holda qayta ishlash;
Odatda, MPP protsessorlari ba’zi xabarlar interfeysidan foydalanib aloqa o’rnatadilar. Ba’zi bir dasturlarda 200 yoki undan ko’p protsessorlar bitta dasturda ishlashlari mumkin.
Ma’lumot yo’llarini “o’zaro bog’lash” tartibi protsessorlar o’rtasida xabarlarni yuborish imkoniyatini beradi. Odatda, MPP uchun sozlash yanada murakkabroq bo’lib, protsessorlar orasida umumiy ma’lumotlar bazasini qanday bo’lish va protsessorlar orasida qanday ishlashni tayinlashni o’ylashni talab qiladi.
Foydalanuvchi o’zi ulangan protsessorning mantiqiy raqamini aniqlab, boshqa protsessorlar bilan xabar almashishni tashkil qilishi mumkin.
Katta parallel arxitektura mashinalarida operatsion tizimning ikkita variantidan foydalaniladi:
- Birida to’liq ishlaydigan operatsion tizim faqat boshqaruv mashinasida ishlaydi (old tomonda) va operatsion tizimning qisqartirilgan (kesilgan) versiyasi har bir alohida tugunda ishlaydi va unda joylashgan parallel dastur bo’limining ishlashini ta’minlaydi.
- Ikkinchi versiyada har bir modulda to’liq versiyasi o’rnatiladi, ko’pincha UNIX-ga o’xshash tizimda ishlaydi.