5-mavzu. Yoqilg‘i-energetika kompleksining umumiy ta'rifi

Elektr quvvati
O‘zbekiston Markaziy Osiyo mamlakatlari birlashgan energetika tizimining o‘rnatilgan quvvatlarining qariyb 50 foiziga tegishli. Mamlakat elektr energetikasining umumiy o'rnatilgan quvvati 14300 MVtni tashkil etadi. Respublikada umumiy oʻrnatilgan quvvati 12400 MVt boʻlgan, potentsial ishlab chiqarish quvvati 64 million MVt/soat boʻlgan 45 ta elektr stansiyasi mavjud.
Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun energiya manbalarining asosini tabiiy gaz va neft mahsulotlari tashkil etadi. Ishlab chiqarilgan umumiy elektr energiyasining 80 foizdan ortig‘i gaz hisobiga ta’minlanadi.
Respublikada umumiy uzunligi 231,3 ming km, kuchlanishi 0,4-500 kV boʻlgan mahalliy va yuqori kuchlanishli elektr tarmoqlarining keng elektr tarmogʻi mavjud. Mamlakatimizda elektr energiyasini uzluksiz ta’minlash, mamlakatimiz elektroenergetika tarmog‘ini barqaror va samarali rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish maqsadida “O‘zbekenergo” AJ tizimida ishlab chiqarish quvvatlarini rivojlantirish va rekonstruksiya qilish dasturi qabul qilindi.


Gidroenergetika
Respublikada umumiy oʻrnatilgan quvvati 1900 MVt (energetika tizimining umumiy quvvatining 15%) boʻlgan 32 ta GES mavjud boʻlib, potentsial ishlab chiqarish quvvati 9 million MVt/soatni tashkil qiladi.
Oʻzbekistonda gidroenergetikani rivojlantirish nuqtai nazaridan gidroelektr stansiyalarni ekspluatatsiya qilish, modernizatsiya qilish, rekonstruksiya qilish va qurish boʻyicha ixtisoslashgan “Oʻzbekgidronergo” aksiyadorlik jamiyati tashkil etildi.
“O‘zbekgidroenergo” aksiyadorlik jamiyati tomonidan mamlakatimizda yangi 42 ta GES qurish va mavjud 32 ta gidroelektr stansiyasini modernizatsiya qilish bo‘yicha loyihalarni amalga oshirish rejalashtirilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 2-maydagi PQ-2947-son qaroriga muvofiq, elektr energiyasi bilan ta’minlash darajasini oshirish maqsadida 2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasining gidroenergetika salohiyatini rivojlantirishning asosiy chora-tadbirlari belgilandi. GESlardan ishlab chiqarish umumiy balansning 20% ​​gacha.
Dasturda umumiy quvvati 1765 MVt boʻlgan 2,23 milliard dollarlik 22 ta loyihani amalga oshirish koʻzda tutilgan, bu esa yiliga qoʻshimcha 5,6 milliard kVt/soat elektr energiyasi ishlab chiqarishni koʻpaytirish imkonini beradi.