5-sinflar uchun mavzulashtirilgan testlar to’plami

M atematika 0 dan o’rganish uchun super qo’llanma. Farrux Odilov

Matematika



5-sinf

JIZZAX-2021
Odilov F.F.


Matematika, 5-sinf. Oliy o`quv yurtlariga kiruvchilar uchun.


Ushbu qo`llanma matematika fanini endi boshlaganlar uchun mo’ljallangan.
Ayniqsa majburiy fan matematikaga tayyorlanuvchilar uchun yaxshi qo’llanma hisoblanadi. Qolgan qismi tez orada tayyor bo’ladi.


Qo`llanma umumta`lim maktab o`quvchilari, akademik litsey, kasb-hunar kolleji talabalari, abituriyentlar uchun mo`ljallangan.


Qo`llanma yuzasidan taklif va mulohazalar uchun:
Telefon: [phone] (Telegram)

• 
  1-Mavzu: Natural sonlarning yozilishi va o’qilishi.
  

• 
  

  O’qilishi	Yozilishi
  O’n
  Yuz
  Ming
  O’n ming
  Yuz ming
  Million
  O’n million
  Yuz million
  Milliard
  O’n milliard
  Yuz milliard

  Sanoqda ishlatiladigan sonlar natural sonlar
  

deb ataladi;

• 
  Eng kichik natural son ;
  
• 
  Eng katta natural son mavjud emas;
  
• 
  Natural sonlar qatori cheksiz;
  
• 
  natural son emas;
  
• 
  Natural sonlar to’plami N harfi bilan
  

Belgilanadi.

1-misol: Quyidagi sonni o’qing:
Yechim:

Sinflar nomi

milliardlar

millionlar

minglar

birlar

Sinf xonalari nomi

Yuzlar

O’nlar

Birlar

Yuzlar

O’nlar

Birlar

Yuzlar

O’nlar

Birlar

Yuzlar

O’nlar

Birlar

Son

O’qilishi: milliard million ming .
2-misol: Quyidagi sonlarni raqamlarda yozing:
Olti yuz ellik milliard besh yuz million ikki yuz uch ming yetti.
Yechim:

• 
  Mavzu yuzasidan misollar:
  

1. Quyidagi sonlarni o’qing:



2. Quyidagi sonlarni raqamlarda yozing:
a) o‘n uch min olti yuz oltmish ikki;
b) yigirma uch million yetmish ikki ming o‘ttiz to‘rt;
c) ikki milliard besh yuz uch ming oltmish bir;
d) yetti yuz sakson milliard to‘rt yuz million bir yuz yeti ming olti;
e) to'rt million uch yuz ikki ming yetti;
f) olti milliard uch million sakson besh;
g) o'n bir million ikki ming olti;
h) sakson bir milliard ikki million sakkiz;
i) oltmish to'rt milliard ellik to'rt million sakson sakkiz.

• 
  2-Mavzu: Kesma. Kesmaning uzunligi. Uchburchak.
  

• 
  I kki nuqtani tutashtirilishidan hosil bo’lgan chiziq kesma deb ataladi;
  

• 
  Bir to’g’ri chiziqda yotmagan uchta nuqta va uchlari shu nuqtada bo’lgan uchta kesmadan yasalgan figuraga uchburchak deb ataladi;
  

• 
  Uchburchak, toʻrtburchak, beshburchak va hokazo shakllar umumiy nom bilan koʻpburchak deb ham ataladi;
  

• 
  Ko’pburchaklarning peremetrini topish uchun uning tomonlari qo’shiladi.
  

• 
  M avzu yuzasidan misollar:
  

1. Rasmda tasvirlangan AB kesma uzunligini toping.
AB kesma uzunligini chizg‘ich yordamida o‘lchab natijani
tekshiring.

2. AB kesmani C va D nuqtalar ketma-ket kelgan AC, CD va DB qismlarga ajratadi. Agar AC kesmaning uzunligi mm, CD kesma AC kesmadan mm uzun, DB kesma esa CD dan

mm qisqa bo‘lsa, AB kesmaning uzunligini toping.

3. a) santimetr necha millimetr?

b) detsimetr necha millimetr?
d) metr necha detsimetr?
e) kilometr necha millimetr?


4. AB kesmani C va D nuqtalar ketma-ket kelgan AC, CD va DB qismlarga ajratadi. Agar AC kesma uzunligi mm, CD kesma AC kesmadan mm qisqa, DB kesma esa AD dan mm qisqa bo‘lsa, AB kesma uzunligini toping.


5. Millimetrda ifodalang:
a) sm mm; b) dm sm mm; d) dm sm.


6. Santimetr va millimetrlarda ifodalang:
a) mm; b) mm; d) mm; e) mm.

7. ABC uchburchakda:
a) AB = sm, BC = sm, AC = sm;
b) AB = dm, BC = dm, AC = dm;
d) AB = mm, BC = sm, AC = mm
bo‘lsa, uning perimetrini toping.


8*. Ikki sonning yig‘indisi ga teng. Agar bu sonlarning ikkilangan yig‘indisiga ularning ayirmasi qo‘shilsa, hosil bo‘ladi. Shu sonlarni toping.

• 
  3-Mavzu: Tekislik, to’g’ri chiziq va nur.
  

• 
  Tekislik geometriyaning asosiy tushunchalaridan biri. Geometriyada tekislik asosan ta’riflanmaydi;
  
• 
  Toʻgʻri chiziqning cheki (oxiri) yoʻq;
  
• 
  To’g’ri chiziq har ikki uchi tomonga cheksiz davom etadi;
  
• 
  Har qanday ikki nuqtadan faqat bitta toʻgʻri chiziq oʻtkazish mumkin;
  
• 
  Bir nuqtadan chiquvchi cheksiz davom etadigan shakl nur deb ataladi.
  

• 
  Mavzu yuzasidan misollar:
  

1. Rasmda tasvirlangan quyidagi shakllar o‘zaro kesishadimi?
a ) AB va CD kesmalar;
b) BA va DC nurlar;
d) AB kesma va DC nur;
e) AB nur va CD kesma;
f) AB to‘g‘ri chiziq va DC nur; g) AB to‘g‘ri chiziq va CD to‘g‘ri chiziq.
2*. Birinchi brigada yo‘lning 4,7 km ni asfalt qildi. Bu ikkinchi brigada asfalt qilgan yo‘ldan 1,4 km kam. Uchinchi brigada esa birinchi va ikkinchi brigada birgalikda asfalt qilgan yo‘ldan 2,4 km ko‘proq yo‘lni asfalt qilgan bo‘lsa, uchala brigada birgalikda necha km yo‘lni asfalt qilgan?


3. Matematika tarixiga oid lavhalar.

Angliyada uzoq yillar uzunlik o‘lchov birliklari sifatida duym va fut qo‘llanilgan. 1 duym taxminan 25 mm ga teng bo‘lib, uning nomi inglizcha «bosh barmoq bo‘g‘ini» nomidan olingan. Fut esa «tovon» nomidan kelib chiqqan va taxminan 30 sm 5 mm ga teng deb olingan: 1 fut = 12 duym.

Hozirda ham bu o‘lchov birliklari ayrim hollarda ishlatiladi. Masalan, televizor, kompyuter, noutbuk, qo‘l telefoni, smartfonlar monitori diagonalining o‘lchovi duymlarda o‘lchanadi.

•