5. Yadro reaksiyalar

23.

41_Ca 41_K

jarayonida quyidagilarning qaysi

20 19

biri sodir bo’ladi?

A) α – yemirilish B)  ^ - yemirilish

C)  ^ - yemirilish D) elektronni qamrab olish

24. Yadro reaksiyasida izotopning atom massa soni o’zgarmay, yadro zaryadi ortadigan jarayonni ko’rsating.

1) ¹ p ¹n ⁰ ; 2) ¹ n ¹p ⁰ 3) ¹ p ⁰  ¹n

1. 
   α – yemirilishda;
   
2. 
   pozitron hosil qilib parchalanishda;
   
3. 
   elektron parchalanishda;
   
4. 
   γ – parchalanishda; A) 1 B) 3 C) 3,4 D) 2,3
   

31. Atom yadrosida elektron bo’lmaydi, lekin yadro reaksiyalarida elektronning ajralishi kuzatiladi. Bu hodisa qanday jarayon tufayli sodir

1 0 1

0 1 1

1 1 0

bo’ladi?

A) 1,2 B) 1,3 C) 2 D) 2,3

25. 
    Nima sababdan  ^ - yemirilishda element atomi davriy sistemadagi o’zidan keyin turgan element izotopiga aylanadi?
    

1. 
   yadroga pozitron birikadi va elektron ajralib
   

chiqadi

2. 
   yadrodagi 1 ta proton neytronga aylanadi va elektron ajralib chiqadi
   
3. 
   yadro 1 ta protonni biriktirib oladi va elektron ajralib chiqadi
   
4. 
   yadrodagi 1 ta neytron protonga aylanadi va elektron ajralib chiqadi
   

25. 
    Yadro o’zgarishlarida izotopning atom massa
    

A) proton ajralishi; B) neytron ajralishi;

C) pozitron ajralishi; D) neytronning protonga aylanishi;

32. 
     ^ yemirilishda atom yadrosida qanday o’zgarish sodir bo’ladi?
    

1. 
   elektron va pozitronning o’zaro birikishi;
   
2. 
   yadro neytronining protonga aylanishi;
   
3. 
   proton va neytronning o’zaro birikishi;
   
4. 
   yadro protonining neytronga aylanishi.
   

32. 
    Quyidagi reaksiyaning tenglamasini tugallang va 28 g azotga α - zarrachalar yog’dirilganda, necha gramm kislorod hosil bo’lishini hisoblang.
    

¹⁴ N    ^xO¹H

7 y 1

soni o’zgarmay, yadro zaryadi kamayadigan jarayonni ko’rsating.

1) α – parchalanish; 2) γ –parchalanish;

3) ¹ p ¹n ⁰ ; 4) ¹ n ¹p ⁰ 5) ¹ p ⁰  ¹n
1

0

1

0

1

1

1

1

0


A) 1,2 B) 3,5 C) 2,4 D) 1,5

27. Quyidagi jarayonlarning qaysi birida nuklonlar soni o’zgarmaydi?

1) α-parchalanish; 2)  ^ - parchalanish

A) 16 B) 17 C) 32 D) 34

34. 
    1 g toriy - 232 izotopi to’liq parchalanib, qo’rg’oshin - 208 izotopiga aylanishida (n.sh.da) necha litr geliy ajralib chiqadi?
    

A) 0,18 B) 0,58 C) 0,28 D) 0,48

34. 
    Fransiy yadrosining radioaktiv yemirilishi
    

²²³ Fr  X  2  5n natijasida 0,0112 sm³ geliy
87

3)  ^ – parchalanish; 4) elektronning yadroga

hosil bo’lgan. Reaksiyada necha milligramm izotop qatnashgan? Reaksiya natijasida qaysi element (X)

qulashi; 5) protonlar bilan bombardimon qilish A) 1,3,4 B) 1,3,5 C) 2,3,4 D) 1,4,5

28. Element atom yadrosida sodir bo’ladigan qanday jarayonlarda elementning yadro zaryadi bir birlikka kamayadi?

1. 
   protonning neytronga aylanishida;
   
2. 
   neytronning protonga aylanishida;
   
3. 
   elektronning yadroga qulashida;
   

hosil bo’lgan?

1) 0,075; 2) 0,056; 3) 0,56;

₄₎ 210 _{X 5)} 211 _{X 6)} 210 _X
82

82

83


A)1,4 B) 3,5 C) 2,6 D) 2,4 E) 3,6

36. 
    Toriy izotopining yemirilish reaksiyasi ²³⁰Th  X 4_   ²⁰⁶Pb bo’yicha sodir bo’ladi. Massasi 0,23 mg bo’lgan izotop parchalanishi
    90
    
    82
    
    

natijasida hosil bo’ladigan gaz mahsulot hajmini (sm³) aniqlang.

A) 0,134 B) 0,145 C) 0,125 D) 0,158

36. 
    Plutoniy – 239 izotopi o’zidan α – zarracha chiqarib, juda sekin yemiriladi. 1,806•10²² ta α –
    

elektron hosil bo’lsa, reaksiya natijasida olingan qo’rg’oshin izotopining nisbiy atom massasini toping.

А) 212 В) 210 С) 211 D) 209

46. ²⁰³ Po  5 x   y ¹H  ²¹⁵Bi . Ushbu yadro

84 

1 83

zarrachalar hosil bo’lishi uchun necha gramm plutoniy yemiriladi?

A) 7,17 B) 71,7 C) 3,58 D) 11,95

38. Quyidagi yadro reaksiyasida 9,44 mg uran reaksiyaga qatnashib 12,04•10¹⁹ ta neytron ajralsa, hosil bo’lgan izotopni ko’rsating.

²³⁶U ¹⁷O  A  x ¹n  7h
92

0

reaksiyasida 84,28•10¹⁹ dona pozitron (₊β) ajralgan bo’lsa, reaksiyada qatnashgan poloniy izotopining miqdorini (mg) hisoblang.

А) 102,8 В) 94,7 С) 83,6 D) 75,2

47. 
    Plutoniy-243 o’zidan 5α, 4-β, 3n va X izotop hosil qilib parchalansa, olingan yangi izotopdagi neytronlar sonini ko’rsating.
    

A) eynshteniy-249 B) fermiy-248

C) berkliy-248 D) fermiy-257

А) 132 В) 134 С) 135 D) 130

47. 
    ²⁴⁰ Am¹⁹Ne  A  x ¹n  8h . 12 mg ameritsiy
    

39. Md+2α→ ²⁵⁷ Lr  x

95 0

  y ¹n . Ushbu yadro ¹⁹

103  0

reaksiyaga kirishib 15,05•10

dona neytron

reaksiyasi asosida 10,28 mg lourensiy va 16,85•10¹⁹ dona neytron hosil bo’ldi. Md izotopining nisbiy atom massasini toping.

A) 257 B) 256 C) 258 D) 254

ajralgan bo’lsa, hosil bo’lgan izotopni aniqlang.

A) nilsboriy-254 B) lonrensiy-250

C) nilsboriy-260 D) kurchatoviy-261

47. 
    ²²⁸ Ra  Po  x  y ¹n . 4,56 mg radiy
    

88 0

40. ²³⁸U  x  y _   ²¹⁸Rn  10h . Ushbu yadro
92

86

parchalanganda 36,12•10¹⁸ dona neytron hosil

reaksiyasida 952 mg uran yemirilgan bo’lsa, necha dona elektron hosil bo’ladi?

А) 45,43•10¹⁶ В) 36,12•10²⁰ С) 10,53•10²² D) 96,32•10²⁰

bo’lsa, reaksiya natijasida olingan poloniy izotopi yadrosidagi neytronlar sonini ko’rsating.

А) 133 В) 135 С) 127 D) 129

47. 
    Pa ²⁰⁸Pb  x  y_  Protaktiniy izotopi
    82
    
    

41. ²⁵³ Es  2  x ¹n  y   ²⁵⁶Md . Ushbu yadro ²⁰

99 0

 101

parchalanganda 41,6 mg qo’rg’oshin va 6,02•10

reaksiyasi asosida 10,12 mg eynshteniy parchalanganda necha dona neytron hosil bo’ladi? А) 34,45•10²⁰ В) 12,04•10¹⁹

С) 8,53•10¹⁸ D) 13,28•10²¹

dona elektron hosil bo’ldi. Reaksiyaga qatnashgan protaktiniy izotopining nisbiy atom massasini ko’rsating.

А) 239 В) 235 С) 231 D) 236
86

0

42. ²⁵⁶ Es  Cm  x  y
99

• 
    9h . Ushbu yadro
  

51. ²²⁰ Rn  Bi  x  y _

 7 ¹n . Ushbu yadro

reaksiyasi asosida 12,54 mg eynshteniy izotopi parchalanganda 14,86•10¹⁹ dona elektron ajralsa, reaksiya natijasida olingan kyuriy izotopining nisbiy atom massasini ko’rsating.

А) 235 В) 237 С) 240 D) 234

reaksiyasi asosida 16,5 mg radon parchalanishidan 22,6•10¹⁹ dona elektron ajralsa, hosil bo’lgan vismut izotopidagi neytronlar sonini ko’rsating?

А) 114 В) 110 С) 117 D) 112

52. Quyida berilgan yadro reaksiyasida
102

43. Quyida berilgan yadro reaksiyasi asosida 54,8

20

²⁵⁹ No  3

 Bk  x  y_ 

7,77 mg nobeliy-

mg uran izotopi parchalanishidan 11,09•10 neytron ajralgan bo’lsa, hosil bo’lgan aktiniy izotopining nisbiy atom massasini aniqlang.

dona

259 yemirilganda 54,18•10¹⁸ dona elektron

ajralganligi ma’lum bo’lsa, hosil bo’lgan berkliy izotopining nisbiy atom massasini ko’rsating.

²³⁸U  Ac  x ¹n  y 

92 0 

А) 230 В) 235 С) 232 D) 234

А) 247 В) 245 С) 232 D) 243

53. Neptuniy-240 izotopi radioaktiv yemirilishida

44. ²²³ Fr ²⁰³Tl  x  y

 . Ushbu yadro

toriy-224 yadrosiga aylanadi. Bu parchalanishda

87 81 

reaksiyada 4,47•10¹⁹ dona elektron hosil bo’lsa, reaksiyada parchalangan fransiy miqdorini (mg) aniqlang.

А) 4,14 В) 5,6 С) 6,34 D) 3,9

45. 84 mg protaktiniy parchalanganda

hosil bo’lgan α va β- zarrachalar miqdorini aniqlang.

А) 2α ва 3_-β В) 3α ва 4_-β С) 5α ва 4_-β D) 4α ва 5_-β

54. 
    ²⁵⁷ Fm  Bk  xHe  y  20,56 mg Fm
    100 
    
    

19

(²³⁴Pa  Pb  x  y_  ) 64,83•10 dona
91

parchalanganda 2,408•10²⁰ ta elektron hosil bo’lsa Bk izotopining massasini aniqlang.

А) 245 В) 247 С) 241 D) 243

64. ²²⁵ Cm  3 x

  y ¹H  ²³²Np

Ushbu yadro

96 

1 93

54. 
    ²⁴² Pu  ²²Ne  A  x ¹n  5h . Ushbu yadro
    94
    
    0
    
    

reaksiyasida 675 g kyuriy reaksiyaga kirishgan

reaksiyasida 7,26 mg plutoniy izotopi reaksiyaga qatnashib 72,24•10¹⁸ ta neytron ajralsa, hosil bo’lgan izotopni aniqlang.

A) nilьsboriy-260 B) lourensiy-250

C) kurchatoviy-261 D) kurchatoviy-260

bo’lsa, hosil bo’lgan pozitron (₊β) miqdorini hisoblang.

А) 20 В) 16 С) 12 D) 4