51. Fizik jihatdan taqsimlanuvchi umumiy xotira? Fizik jihatdan taqsimlanuvchi umumiy xotira

Turli qurilmalar uchun odatiy kirish vaqti

Qurilma	Kirish vaqti
Statik RAM (SRAM)	5-15 nanosoniya
dinamik operativ xotira (DRAM)	50-70 nanosekundlar
EPROM	55-250 nanosekundlar
ROM (ROM)	55-250 nanosekundlar
Qattiq disk	6-12 millisekund
Oʻchiriladigan optik	19-100 millisekund
CD-ROM	80-800 millisekund
DAT lenta drayveri	taxminan 20 soniya
QIC lenta drayveri	taxminan 40 soniya
lenta haydovchisi 8 mm	40-500 soniya

53.Mikroprosessorning qanday komponentlari mavjud va ularning vazifalari qanday?
Mikroprotsessor - bu bitta mikrosxema ^[1] yoki bir nechta ixtisoslashtirilgan mikrosxemalar to'plami ^[2] shaklida amalga oshiriladigan protsessor ( mashina kodida yozilgan arifmetik, mantiqiy va boshqaruv operatsiyalarini bajarish uchun mas'ul bo'lgan qurilma ) (amalga oshirishdan farqli o'laroq). protsessorning umumiy maqsadli element bazasida elektr sxemasi ko'rinishida yoki dasturiy ta'minot modeli ko'rinishida).
Mikroprotsessorning tuzilishiga quyidagilar kiradi: arifmetik mantiq birligi , boshqarish va sinxronlash bloki , saqlash moslamasi , registrlar , ma'lumotlar va buyruq avtobuslari ^[5] .
CPU juda katta miqyosli integral sxema (VLSI) sifatida ishlab chiqarilgan va bu qismlarga ega -

Ko'rsatmalar registri - u bajarilishi kerak bo'lgan buyruqni saqlaydi.

Dekoder - U ko'rsatmani dekodlaydi (mashina darajasidagi tilga o'zgartiradi) va ALU (arifmetik mantiq birligi) ga yuboradi.

ALU - arifmetik, mantiqiy, xotira, registr va dasturlarni ketma-ketlashtirish operatsiyalarini bajarish uchun zarur sxemalarga ega.

Ro'yxatdan o'tish - dasturni qayta ishlash jarayonida olingan oraliq natijalarni saqlaydi. Bunday natijalarni saqlash uchun RAM emas, balki registrlardan foydalaniladi, chunki registrlarga kirish operativ xotiraga qaraganda deyarli 10 marta tezroq.

54.Komandalar sikli nima va u qanday ketma-ket operatsiyalardan tashkil topadi?
uyruq va mashina sikllarini tashkil etish tamoyillari.
Yo'riqnoma - bu protsessorni boshqarish qurilmasining faqat o'qish uchun mo'ljallangan xotirasida (ROM) ikkilik kodlar ko'rinishida saqlanadigan mikroko'rsatmalar to'plami. Ko'rsatmaning bajarilishini protsessorning ba'zi funktsional birliklarining alohida vaqt oralig'ida (sikllarida) ishlashini boshlaydigan ROMdan mikroko'rsatmalarni o'qish jarayoni deb hisoblash mumkin. Ko'rsatmani bajarish uchun ketadigan vaqt ko'rsatma sikli deb ataladi.
Buyruqlar ko'rsatma davrlarining davomiyligi bir xil emas, chunki ular turli mikroko'rsatmalarni o'z ichiga oladi, turli xil adreslash usullari va boshqa qo'shimcha ma'lumotlardan foydalanadi. Bu holat uzunligi bir, ikki yoki undan ortiq bayt bo'lgan buyruqlar formatlarida o'z aksini topadi. Buyruqlar siklida ikkita asosiy bosqich mavjud:
● buyruqni olish bosqichi.
Ushbu bosqichda kompyuter dastur hisoblagichi ko'rsatmaning birinchi bayti manzilini manzil shinasiga o'rnatadi. Mikroprotsessor "xotirani o'qish" signalini ishlab chiqaradi, buning natijasida ma'lumotlar shinasi orqali manzillangan xotira katakchasi tarkibi IR (Instruction Register) buyruq registriga kiradi.
Kompyuter dasturi hisoblagichi ob'ekt kodining keyingi elementiga ishora qiluvchi manzilni yaratadi. Namuna olish bosqichi barcha buyruqlar uchun bir xil;
● buyruqni bajarish bosqichi.
Faza buyruqning shifrini ochish bilan boshlanadi. Birinchi baytni dekodlash natijasida operatsiya turi (kodi) aniqlanadi va uni bajarish uchun zarur bo'lgan boshqaruv signallari boshqaruv moslamasida hosil bo'ladi. Protsessorning buyruqni bajarish bosqichidagi harakatlari va uning davomiyligi operatsiya turiga bog'liq. Amaliyotni bajarish uchun qo'shimcha ravishda xotiraga yoki ma'lumotlar uchun tashqi qurilmalarga kirish, ma'lumotlarni tegishli protsessor registrlariga o'tkazish , ALUda operatsiyani to'g'ridan-to'g'ri bajarish, natijalarni xotiraga yoki tashqi qurilmaga chiqarish va hokazo kerak bo'lishi mumkin.
55.Murakkab buyruqlarning shakllanishi tarixi?

70-yillar ohirlariga kelib interpretatsiya yordamida juda murakkab buyruq ustida ko`plab amaliyotlar va izlanishlar olib borildi; • Ishlab chiqaruvchilar kompyuterning imkoniyatlari va yuqori darajadagi dasturlash tillarining talablari o`rtasidagi semantik bo`shliqni qisqartirishga urindilar; • Lekin hech kim sodda kompyuterlarni yaratish ustida bosh qotirmadi; • Faqat IBMning bir guruh tadqiqotchilarigina yuqori samaradorlikka ega bo`lgan mini-kompyuter 801 ustida ishlashdi. Biroq, IBM hech qachon bu minikompyuterni ishlab chiqarmadi.

1980 yilda Berkli universitetida (UC Berkeley) Devid Patterson va Karlo Sekvin boshchiligida VLSI interpretatsiya qilishga yo`naltirilmagan protsessorlarni ishlab chiqildi; • Ular yangi tushincha – RISC atamasidan foydalanish boshladilar, yangi protsessorni esa RISC 1 deb nomlashdi. • Yangi protsessor o`z davridagi qolgan protsessorlardan yangi buyruqlar to`plami bilan farq qilar edi. Bu to`plam orqali tizimning samaradorligiga erishish asosiy maqsad edi; • VLSI (Very-large-scale integration) – yagona chipga minglab tranzistorlarni to`plagan holda integral sxemani yaratish jarayoni hisoblanadi;
Kompyuter bilan bog`liq bo`lgan yangi tushinchalar va g`oyalar kirib kela boshladi. Shulardan biri bu buyruqlarni bajarilishi va samaradorlik o`rtasidagi bog`liqlik edi; • Dastlab oddiy buyruqlarning tezkor bajarlishiga katta ahamiyat berildi; • Biroq, tez orada kompyuterlar uchun tez “yuklanuvchi” buyruqlarni ishlab chiqish samaradorlikning eng asosiy omili ekanligi tushinib yetildi; • Bu bilan qaysidir buyruqning qancha vaqt davomida bajarilishi emas, balki bir sekundda nechta buyruq bajarilishi muhim ekanligi belgilandi;